بحران آب، وضعیت سدها / اخبار قطعی و سهمیه بندی آب، صرفه جویی در مصرف

بحران آب، وضعیت سدها / اخبار بارش ها و وضعیت سدها، سهمیه بندی و قطعی آب / صرفه جویی در مصرف آب

بحران آب : در این مطلب از بخش اخبار اجتماعی وبسایت نایریکا به آخرین اخبار مربوط به بحران آب در ایران، علت کمبود آب در ایران، راههای صرفه جویی در مصرف آب، سهمیه بندی آب، قطعی آب, قطعی آب کرج, قطعی آب تبریز, قطعی آب شیراز, قطعی آب مشهد, علت قطعی آب تهران, قطعی آب تهران امروز, قطعی آب کرج امروز, اطلاعیه قطعی آب, علت قطعی آب تبریز امروز, قطعی آب غرب تهران, قطعی آب رشت امروز, قطعی آب مهرشهر کرج, علت قطعی آب کرج, برنامه قطعی آب تهران, قطعی آب فردیس, قطعی آب عظیمیه, قطعی آب بندرعباس, قطعی آب بندرعباس امروز, قطعی آب چالوس, قطعی آب اهواز, قطعی آب اردبیل امروز, قطعی آب بجنورد امروز, قطعی آب قزوین, اعلام قطعی آب تهران, شماره قطعی آب می پردازیم.

این مطلب با جدیدترین اخبار به روز می شود.

با ما همراه باشید.

بحران آب در ایران، علت کمبود آب در ایران، راههای صرفه جویی در مصرف آب، سهمیه بندی آب، قطعی آب, قطعی آب کرج, قطعی آب تبریز, قطعی آب شیراز, قطعی آب مشهد, علت قطعی آب تهران, قطعی آب تهران امروز, قطعی آب کرج امروز, اطلاعیه قطعی آب, علت قطعی آب تبریز امروز, قطعی آب غرب تهران, قطعی آب رشت امروز, قطعی آب مهرشهر کرج, علت قطعی آب کرج, برنامه قطعی آب تهران, قطعی آب فردیس, قطعی آب عظیمیه, قطعی آب بندرعباس, قطعی آب بندرعباس امروز, قطعی آب چالوس, قطعی آب اهواز, قطعی آب اردبیل امروز, قطعی آب بجنورد امروز, قطعی آب قزوین, اعلام قطعی آب تهران, شماره قطعی آب

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس: ۶۲ درصد کشور درگیر خشکسالی است

۱۴۰۲/۱۱/۹

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس گفت: میانگین دما در پنجاه سال اخیر هر دهه با شیب ۴ درجه افزایش یافته است. در سال آبی ۱۴۰۰، ۱۴۰۱، ۶۱.۷ درصد از خاک کشور درگیر خشکسالی بوده و تنها ۱۹.۳ درصد ترسالی را تجربه می‌کند.

آب فرودگاه مهرآباد قطع شد

۱۴۰۲/۱۰/۲۶

آب فرودگاه بین‌المللی مهرآباد از دقایقی قبل به دلیل آنچه افت شدید فشار آب در سطح شهر تهران عنوان می‌شود،‌ قطع شده است.

کارشناسان آبفا در حال اعزام به فرودگاه مهرآباد هستند تا بتوانند این مشکل را حل کنند./تسنیم

نقشه بخش خصوصی برای نجات ایران از بحران آبی

۱۴۰۲/۱۰/۲۴

اکوایران: از نگاه بخش خصوصی تنها راه نجات کشور برای خروج از بحران آبی اعمال سیاست‌های سختگیرانه در حوزه مصرف است. به باور فعالان حوزه آب، حداکثر تا سال ۱۴۱۰، باید میزان مصرف آب در بخش کشاورزی ۳۱ میلیارد متر مکعب کم شود. البته برخی کارشناسان این زمان را کمتر از ۵ سال اعلام کردند.

فعالان حوزه آب در نشست اخیر خود در اتاق بازرگانی ایران به بررسی وضعیت منابع آبی کشور پرداختند و از راه های نجات کشور در شرایط کنونی سخن گفتند.

به باور رضا حاجی کریم رئیس فدراسیون صنعت آب ایران، در صورت تداوم وضعیت موجود در بارندگی، تغییر اقلیم، افزایش دما و رشد مصرف آب، در بهتر حالت سال ۱۴۱۲ وارد ورشکستگی آبی می‌شویم و باید با سیاست‌های سخت‌گیرانه، پیش‌دستی کنیم.

شاید سال آینده مجبور به جیره‌بندی آب در تهران باشیم

۱۴۰۲/۱۰/۲۱

محمد درویش، فعال محیط زیست:

امسال با توجه به اینکه یک پاییز بسیار خشک را تجربه کردیم و در دی ماه نیز بارش تجربه نکردیم ۸۰‌درصد سد‌های تهران خالی مانده است. شاید سال آینده مجبور به جیره‌بندی آب در تهران باشیم.

صاحب‌نظران نسبت به این وضعیت هشدار داده بودند که نباید جمعیت را در یک پهنه ۷۵۰ کیلومتری مستقر کنیم و نسبت به بارندگی شرطی باشیم.

صحبت از این است که از دز و کارون هم برای تهران آب بیاوریم، اما دچار آسیب‌های پدافند غیرعامل می‌شویم.

پایتخت وضعیت خطرناکی دارد؛ میانگین فرونشست در تهران ۳۶ سانت است.| انتخاب

الزام ادارات تهران به کاهش ۲۵ درصدی مصرف آب

۱۴۰۲/۱۰/۲۰

مدیرعامل آب و فاضلاب استان تهران:

برای مدیریت مصرف آب در شرایط خشکسالی موجود، اداره‌ها و سازمان‌های دولتی در استان تهران ملزم به صرفه‌جویی ۲۵ درصدی در مصرف آب شدند.

در بسیاری از کشورها با سرانه بارش سالانه ۷۵۰ میلی‌متر میزان مصرف آب هر نفر ۱۶۸ لیتر در شبانه ‎روز است، اما متاسفانه در تهران با متوسط بارندگی ۱۹۰ میلی‌متری، هر شهروند تهرانی ۲۵۰ لیتر در شبانه‌روز آب مصرف می‌کند.| اقتصادآنلاین

سخنگوی صنعت آب: تهران در اولویت تامین اضطراری آب شرب قرار گرفت

۱۴۰۲/۱۰/۱۸

عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب:

از ابتدای سال آبی جاری متوسط میزان بارش در کل کشور ۴۸ میلیمتر بوده است. این میزان بارش نسبت به متوسط ۵۵ ساله که رقم آن ۸۰ میلیمتر بوده ۴۰ درصد عقب ماندگی را نشان می دهد.

▫️در مدت مشابه سال گذشته ما ۶۱ میلیمتر متوسط بارندگی در کل کشور داشتیم که نسبت به سال گذشته ۲۱ درصد منفی است. با توجه به شرایط بارندگی برای شهرهای سیستان و بلوچستان، مشهد ، گلستان و تهران شرایط اضطراری و اولویت تامین آب شرب در نظر گرفته‌ایم.| ایلنا

سد لار خشک شد

۱۴۰۲/۱۰/۱۷

آخرین وضعیت بحرانی ۵ سد تهران

آخرین وضعیت بحرانی ۵ سد تهران حاکی از کسری ۳۰۰ میلیون متر مکعبی ذخایر سدها نسبت به شرایط نرمال دارد.

ذخایر ۳ سد از مجموع ۵ سد، زیر ۲۰درصد است که این سدها، همگی در سامانه شرقی تأمین آب تهران واقع شده‌اند.

ذخایر آب سد لار به ۱ درصد رسیده که باید گفت تقریبا خشک شده و آب باقی مانده برای شرب قابل استفاده نیست.

بررسی‌ تسنیم نشان می‌دهد برداشت از منابع زیرزمینی نسبت به منابع سطحی، به نسبت کم‌سابقه ۷۰ درصد به ۳۰ درصد رسیده و در برخی روزها، میزان تأمین آب از محل چاه‌ها از مرز ۷۰درصد هم می‌گذرد.

هشدار تشدید تنش آبی در مرکز و شرق کشور

۱۴۰۲/۱۰/۱۶

مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی:

اکثر ﺍﺳﺘﺎن‌های ﮐﺸﻮﺭ ﺩﺭ ﻣﺎه‌های ﭘﺎﯾﻴﺰ ﺳﺎﻝ ﺟﺎﺭی گرم‌تر ﻭ خشک‌تر ﺍﺯ ﻧﺮﻣﺎﻝ ﺑﻮﺩﻧﺪ. ﻃﯽ آﺫﺭ ﻣﺎه بی هنجاری ﻣﺜﺒﺖ ﺷﺪﯾﺪ ﻭ ﮐﻢ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺩﻣﺎ ﺩﺭ ﻏﺎﻟﺐ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺮﺩﺳﻴﺮ ﻧﻴﻤﻪ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺗﺎ ﻣﺮﮐﺰ ﮐﺸﻮﺭ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﻮﺩ.

بی‌هنجاری شدید و افزایش دما نسبت به نرمال نه در تنها در ایران بلکه خاورمیانه،‌ شرق مدیترانه و شمال آفریقا حاکم بوده است.

با توجه به کمبودهای جدی فعلی آب ناشی از کم‌بارشی سال‌جاری و ۳ سال اخیر، پتانسیل تشدید تنش آبی به‌خصوص در حوضه‌های مرتبط با فلات مرکزی و شرق کشور افزایش می‌یابد.

هشدار کم‌آبی به مردم تهران

۱۴۰۲/۷/۳۰

شرکت آب منطقه‌ای تهران نسبت به کاهش ۳۳ میلیون مترمکعبی ذخایر سدهای استان تهران هشدار داد.

براساس داده‌های موجود حجم آب سد امیرکبیر هم اکنون ۹۴ میلیون مترمکعب و حجم آب سد طالقان نیز ۱۹۴ میلیون مترمکعب است.

همچنین حجم کلی ذخایر سدهای سامانه شرق تهران شامل لتیان، لار و ماملو هم اکنون ۷۲ میلیون متر مکعب اعلام شده که بر این اساس حجم آب سد لتیان ۱۹ میلیون مترمکعب، حجم آب سد ماملو ۲۹ میلیون مترمکعب و حجم آب سد لار نیز ۲۴ میلیون متر مکعب است که حجم کلی سدهای سامانه شرق در حال حاضر در مقایسه با سال گذشته ۳۳ میلیون متر مکعب کاهش را نشان می‌دهد.

وضعیت قرمز منابع آبی تهران/ کاهش ۳۰ درصدی بارش‌ها در پایتخت

۱۴۰۲/۷/۲۱

وضعیت منابع آبی در استان تهران در تابستان امسال چندان مناسب نبود و بر همین اساس شرکت آب و فاضلاب استان با صدور هشدارهایی، مردم را به رعایت مدیریت مصرف تشویق می‌کرد.

با این حال تابستان امسال با همه سختی‌هایش به اتمام رسید و انتظار می‌رود که سال آبی سال جدید پر آب‌تری برای تهران شاهد باشیم.

اما گزارش تازه شرکت آب منطقه‌ای تهران بیانگر آن است که روزهای نخست سال آبی جاری برای منابع آبی این شهر روزهای خوبی نبوده است.

مدیریت و اصلاح الگوی مصرف آب باتوجه‌به کمبود نزولات آسمانی و خشکسالی‌های پی‌درپی همچنان در بخش‌های مختلف به‌ویژه بخش‌های کشاورزی، صنعتی و خانگی توصیه می‌شود.

تالاب انزلی در خطرنابودی؛ دور نیست روزی که بشنویم تالاب انزلی مرد!

۱۴۰۲/۵/۲۸

روزنامه اعتماد به نقل از محمد کهنسال، فعال محیط زیستی نوشت:

️در صورت ادامه این وضعیت، تا ۵ سال دیگر تالاب انزلی به حوضچه‌های جدا افتاده و کم‌عمق تبدیل خواهد شد؛ این جمله‌ای است که محمد کهنسال، فعال محیط‌زیستی عنوان می‌کند.

️او معتقد است تالاب انزلی تقریبا با هر تهدید یا آسیبی که در کتب مرجع برای تالاب‌ها لیست شده، مواجه است. می‌توان گفت نفس تالاب به شماره افتاده و سرنوشت غمناکی در انتظار این تالاب بین‌المللی است. همان‌طور که حالا دریاچه ارومیه در حالت احتضار است، دور نیست روزی که تالاب انزلی هم خشک شود و از آن تنها عکسی در آلبوم‌ها باقی بماند./ اعتماد

اطلاعات: تنها یک قدم تا ورشکستگی آبی فاصله داریم

۱۴۰۲/۵/۲۸

ایران در حال حاضر در مرز تنش و بحران آب قرار دارد و تنها یک قدم تا بحران آب و بدنبال آن ورشکستگی آبی فاصله دارد.

۲۸۲ شهر کشور در تنش تأمین آب شرب در تابستان

۱۴۰۰/۲/۷

مدیرکل دفتر بحران و پدافند غیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور از تنش آبی تابستانه در ۲۸۲ شهر کشور خبر داد و گفت: از این تعداد، ۱۰۱ شهر دارای وضعیت قرمز تأمین آب شرب هستند.

بحران آب شهری جدیست!

۱۳۹۸/۱۱/۲۹

با توجه به مصرف زیاد آب دراین ایام جهت شستشو، و ادامه این روند مشکل کمبود آب چند برابر شده!حتی اگر دلار و طلا به پایین ترین قیمت برسد،بدون آب زندگی مقدور نیست!لطفا در مدت بیست ثانیه شستشوی دست حتما شیر آب را ببندید

هشدار قطع آب در تهران

۱۳۹۸/۱۱/۱۰

به دنبال نگرانی از شیوع ویروس کرونا در تهران و ضرورت رعایت دوچندان نکات بهداشتی از سوی شهروندان و هم‌چنین هم‌زمانی آن با سنت نوروزی خانه‌تکانی، مصرف آب تهران به صورت چشم‌گیری افزایش یافته است.

به همین دلیل شرکت آب و فاضلاب استان تهران طی اطلاعیه از مشترکان استان تهران درخواست کرد تاضمن رعایت دستورالعمل‌های بهداشت فردی تا حد امکان از مصارف غیر ضروری مانند شست‌وشوی فرش، پتو، درها و پنجره‌ها خودداری شود تا برای مصارف ضروری دچار کمبود آب نشویم و این مقطع حساس را بدون کم‌آبی و قطع آب سپری کنیم.

قطعی آب در برخی مناطق تهران به دلیل کدورت آب / مشکل قطعی تا ساعتی دیگر برطرف می‌شود

۱۳۹۸/۱۱/۱۰

«کرمی‌نژاد» معاون بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب تهران در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان:

بارش‌های روز‌های گذشته در تهران باعث سیلابی شدن طغیان رودخانه‌های غرب و شرق تهران شد که کدورت آب را به دنبال داشته است.

از ساعت ۱۶ به دلیل بالا رفتن کدورت و گل‌آلودی بودن آب، از ورود آن به تصفیه‌خانه جلوگیری و نسبت به پاکسازی و کاهش کدورت اقدام شد.

متاسفانه با توجه به کدورت آب در تصفیه‌خانه مجبور به قطع آب شدیم اما تا ساعتی دیگر این مشکل برطرف می‌شود./باشگاه خبرنگاران

کدام استان‌ها پربارش‌ترین مناطق کشور هستند؟

۱۳۹۸/۱۱/۲۶

میانگین بارندگی‌های کل کشور در سال آبی جاری (ابتدای مهرماه ۹۸ تا آخر شهریور۹۹) در حالی تا ۲۵ بهمن ماه به ۱۵۷.۱ میلیمتر رسیده که استان گیلان با ۶۲۸.۶ میلیمتر بیشترین بارش و استان یزد با ۴۴.۹ میلیمتر کم‌ترین میزان بارش‌ها را دریافت کرده‌اند.

میزان بارش‌های کل کشور نسبت به سال آبی پارسال با رشد منفی روبرو شده اما در مقایسه با بارش‌های دوره درازمدت رشد ۱۸ درصدی دارد./ ایرنا

تا پایان آبان ماه بارش بیش از حد نرمال خواهد بود

۱۳۹۸/۸/۴

تهرانی‌ها رکورد مصرف آب را زدند

۱۳۹۸/۷/۹

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران:

امسال رکورد مصرف آب با روزانه ٣.٧ میلیون مترمکعب در تهران زده شد که در تاریخ مصرف آب شرب تهران بی‌سابقه بود.

۵٠ درصد آب شرب تهران از منابع زیرزمینی تامین شده است.

میانگین مصرف آب در تهران ۳۰ لیتر بیش‌ تر از میانگین کشور است

۱۳۹۸/۷/۸

مدیر کل دفتر مدیریت مصرف آبفای کشور با بیان این که میانگین مصرف آب در شبانه روز به ازای هر نفر در کشور ۱۵۰ تا ۱۵۵ لیتر است گفت: این میزان در تهران ۳۰ لیتر بیشتر از میانگین کشور است.

پرباران ترین استان های کشور پس از پایان سال آبی

۱۳۹۸/۷/۱

با پایان سال آبی استان‌های گیلان، لرستان و ایلام به ترتیب جایگاه‌های اول و دوم و سوم در میزان بارش استان‌های کشور را بدست آوردند.

میزان بارش متوسط کل کشور نیز نسبت به متوسط بلندمدت حدود ۳۷ درصد و نسبت به سال آبی قبل ۹۶ درصد رشد داشته است.

بحران آب چه کشورهایی را بیشتر تهدید می‌کند؟

۱۳۹۸/۵/۱۷

جدیدترین بررسی منتشره نشان می‌دهد از میان ۱۷ کشوری که به سوی بحران آب پیش می‌روند ۱۲ کشور در خاورمیانه و شمال آفریقا قرار دارند که ایران هم در میان آنها حضور دارد.

علت کمبود آب در ایران

کمبود آب (انگلیسی: Water scarcity) شامل تنش آب، کم‌آبی و بحران آب است.

مفهوم تنش آب نسبتاً جدید است.

تنش آب مشکل در یافتن منابع آب شیرین برای استفاده است، که علت آن تخلیه منابع است.

بحران آب وضعیتی است که در آن آب قابل آشامیدن و غیر آلوده در یک منطقه کمتر از تقاضای آن است.

اندازه‌گیری

نقشه‌هایی وجود دارند که نشان‌دهندهٔ آب موجود در طبیعت است و کشورهای با حجم پایین‌تر یا بالاتر آب قابل استفاده را مشخص می‌کند.

برخی دیگر نسبت آب موجود به جمعیت را دارند.

رویکرد معمول رتبه‌بندی کشورها بر مبنای میزان منابع آب موجود در سال به ازای هر فرد است.

برای مثال، با توجه به شاخص تنش آب فالکنمارک ، زمانی گفته می‌شود یک کشور یا منطقه «تنش آبی» دارد که منابع آب سالانه آن کمتر از ۱۷۰۰ متر مکعب به ازای هر فرد در سال است.

در سطحی بین ۱۷۰۰ و ۱۰۰۰ متر مکعب به ازای هر فرد در سال، کمبود آب دوره‌ای یا محدود را می‌توان انتظار داشت.

هنگامی که منابع آب کمتر از ۱۰۰۰ متر مکعب به ازای هر فرد در هر سال باشد، کشور با «کمبود آب» مواجه است.

فائو وابسته به سازمان ملل متحد بیان می‌کند که تا سال ۲۰۲۵، ۹/۱میلیارد نفر در کشورها یا مناطق با کمبود آب مطلق زندگی می‌کنند، و دو سوم از جمعیت جهان تحت شرایط تنش خواهند بود.

بحران آب, علت کمبود آب در ایران, بحران آب در ایران, بحران آب در جهان, صرفه جویی در مصرف آب, آب, آخرین اخبار سهمیه بندی و قطعی آب

بانک جهانی می‌افزاید که تغییرات آب و هوایی می‌تواند تغییر الگوهای آینده دستیابی به آب و استفاده از آن را موجب شود، در نتیجه افزایش میزان تنش آب و ناامنی، هر دو در مقیاس جهانی به آب بستگی دارند.

یکی دیگر از اندازه‌گیری‌ها، به عنوان بخشی از یک ارزیابی گسترده‌تر از مدیریت آب در سال ۲۰۰۷، با هدف ارتباط در دسترس بودن آب و چگونگی استفاده از منابع در نظر گرفته شد؛ بنابراین کمبود آب به دو بخش «فیزیکی» و «اقتصادی» تقسیم شد.

کمبود آب فیزیکی زمانی است که آب برای برآورده کردن تمام خواسته‌ها کافی نیست، از جمله آب مورد نیاز برای کارایی مؤثر اکوسیستم.

مناطق خشک اغلب از کمبود آب فیزیکی رنج می‌برند.

گاهی نیز به نظر می‌رسد که آب فراوان است اما در جایی منابع بیش از حد مصرف می‌شوند، مانند زمانی که زیرساخت‌های هیدرولیکی برای آبیاری، بیش از حد توسعه یافته‌اند.

نشانه‌های کمبود آب فیزیکی عبارتند از: تخریب محیط زیست و کاهش آب‌های زیرزمینی.

تنش آب به موجودات زنده آسیب می‌رساند زیرا هر موجودی برای زندگی به آب نیاز دارد.

کمبود اقتصادی

کمبود آب اقتصادی، بعلت نبود سرمایه‌گذاری در آب یا نا توانی انسان در برآوردن تقاضای آن، ایجاد می‌شود.

علائم کمبود آب اقتصادی عبارتست از نبود زیرساخت‌ها، با مردمی که اغلب نیاز به آوردن آب از رودخانه برای مصارف خانگی و کشاورزی دارند.

بخش‌های بزرگی از آفریقا از کمبود آب اقتصادی رنج می‌برند، افزایش زیرساخت‌های آب در این مناطق می‌تواند به کاهش فقر کمک کند.

شرایط بحرانی اغلب برای جوامع از لحاظ اقتصادی فقیر و از نظر سیاسی ضعیف است که در محیط خشک زندگی می‌کنند به وجود می‌آیند.

در دیگر کشورها مانند هند مردم از کمبود آب نیز رنج می‌برند.

در هند کمبود آب مشکل بزرگی است.

مردم بر سر چاه می‌روند تا برای نیاز روزانهٔ خود آب بیاورند.

به ویژه مردم تهیدست در روستاها و شهرهای بسیار کوچک زندگی مردم بدون آب سخت است البته برای چنین مردمی که حرف گوش نمی‌کنند و در مصرف آب بی احتیاطی می‌کنند خودشان می‌خواهند با کمبود آب مواجه باشند.

آن‌ها آب را از۴۰ تا ۵۰ کیلومتر دور از روستای خود فراهم می‌کنند.

بحران آب

هنگامی که به اندازه کافی آب آشامیدنی مورد نیاز وجود ندارد، خطر بحران آب حس می‌شود.

با توجه به اینکه این مسئله یک نگرانی جهانی است، سازمان ملل متحد و دیگر سازمان‌های جهانی مناطق گوناگونی را، مناطق دچار بحران آب در نظر می‌گیرند.

دیگر سازمان‌ها مانند سازمان غذا و کشاورزی، استدلال می‌کنند که هیچ بحران آبی در این مکان‌ها وجود ندارد، اما کی باید گامهایی برای جلوگیری از بروز چنین بحرانی برداشته شود.

نشانه‌ها

چندین نشانه اصلی برای بحران آب وجود دارد.

بیماری‌های ساری از راه آب و نبود آب بهداشتی لوله‌کشی یکی از علل عمده مرگ و میر در سراسر جهان هستند.

برای کودکان زیر پنج سال، بیماری‌های ساری از راه آب علت اصلی مرگ و میر است.

در هر زمان، نیمی از تخت‌های بیمارستان در جهان توسط بیماران مبتلا به بیماری‌های ساری از راه آب اشغال شده‌است.

به گفته بانک جهانی، ۸۸ درصد از تمام بیماری‌های ساری از راه آب توسط آب آشامیدنی ناسالم، نبود بهداشت و بهداشت نامناسب ایجاد می‌شود.

آب توازن شکننده اساسی برای تأمین آب سالم است، اما عوامل قابل کنترل مانند مدیریت و توزیع منابع آب خود سهم بیشتری در کمبود آب دارند.

گزارش سازمان ملل متحد ۲۰۰۶ که بر مسائل مربوط به حکومت به عنوان هسته اصلی بحران آب متمرکز است، می‌گوید: “آب به اندازه کافی برای همه وجود دارد” و “کمی آب اغلب به دلیل مدیریت نادرست، فساد، نبود نهادهای مناسب، سستی بوروکراتیک و کمبود سرمایه‌گذاری هم در ظرفیت انسانی و هم در زیرساخت‌های فیزیکی است “.

داده‌های رسمی همچنین نشان می‌دهند ارتباط روشن بین دسترسی به آب سالم و نسبت تولید ناخالص داخلی به درآمد سرانهوجود دارد.

همچنین اقتصاددانان ادعا کرده‌اند که وضعیت کنونی آب به دلیل نبود حقوق مالکیت، مقررات دولتی و یارانه‌ها در بخش آب، باعث قیمت بسیار پایین و مصرف بیش از حد بالای آن است.

پوشش گیاهی و زندگی وحش اساساً بستگی به منابع آب شیرین دارد.

مردابها ،باتلاقها و مناطق ساحلی وابسته به منابع پایدار آب هستند، اما اگر دستیابی به آب کاهش یابد، جنگل‌ها و سایر اکوسیستم‌ها نیز به همان اندازه در معرض خطر تغییرات عمده خواهند بود.

در مورد تالاب‌ها، با گسترش جمعیت انسانی مساحت قابل توجهی از حیات وحش گرفته شده تا برای منابع غذایی و خانه‌سازی استفاده شود.

اما مناطق دیگری از کاهش تدریجی آب شیرین آسیب می‌بینند چون در بالادست، برای استفاده انسان از منابع آب انشعاب گرفته می‌شود.

در هفت ایالت از ایالات متحده بیش از ۸۰ درصد از تمام تالاب تاریخی در دههٔ ۱۹۸۰ پر شده‌اند، تا اینکه کنگره آمریکا قانون “no net loss”را برای حفاظت تالابها تصویب کرد.

در اروپا نیز از دست رفتن گستردهٔ تالابها و در نتیجه از دست رفتن تنوع زیستی رخ داده‌است.

برای مثال بسیاری از باتلاقها در اسکاتلند با افزایش جمعیت انسانی گسترش یا کاهش یافته‌اند.

یکی از نمونه‌ها پورتلنتن موس (Portlethen Moss) و ابردین شایر (Aberdeenshire) است.

کمبود آب می‌تواند منجر به خطرات عملی و تجاری برای طیف وسیعی از شرکت‌ها و بخش‌ها، از جمله صنعت سیمان شود، همان‌طور که توسط ابتکار پایدارسازی سیمان (CSI) پروتکل گزارش آب برای شورای جهانی تجارت برای توسعه پایدار (WBCSD) اشاره شده‌است.

منتشر شده در سال ۲۰۱۴، راهنمای توصیه می‌کند که تولیدکنندگان سیمان و بتن نحوه استفاده از آب، بازیافت یا دور انداختن آن‌ها را شناسایی کرده و نحوه کشیده شدن آب و نحوه چگونگی آن را مشخص کنند.

CSI به تازگی مسائل مربوط به مسائل مربوط به مصرف آب در تمام سطوح را در دستورالعمل‌های مناسب برای حسابداری آب ۲، منتشر کرد که در ماه مه منتشر شد.

در حالی که یک گام مهم، صنعت نیز باید به شیوه‌های نوآورانه و فناوری‌هایی که مصرف آب در تولید را کاهش می‌دهد، داشته باشد.

آب ماده مصرفی‌ترین در جهان است؛ دومین بتن است که معمولاً به استفاده قابل توجه از منابع آب کمک می کند.

اگر چه صنعت هنوز اطلاعات جامع و جامعی دربارهٔ استفاده از آب خود ندارد، خروج آب در سطح جهانی به سرعت در حال افزایش است.

به غیر از ردیابی دقیق مصرف آب، صنعت نیازمند فناوری‌های نوین است که می‌تواند به کاهش مصرف آب کمک کند، زیرا کمبود آب به عنوان یک تهدید ناگهانی برای بقای تجاری است.

بین سال‌های ۱۹۹۶ و ۲۰۰۵ میانگین مصرف سالانه آب در سراسر جهان بیش از ۹۰۰۰ میلیارد تن بود، هر چند که دسترسی به آب قابل استفاده به‌طور چشمگیری از منطقه به منطقه در سراسر جهان متفاوت است.

بر طبق برنامه جمعیت بین‌المللی: براساس پیش‌بینی‌های جمعیت متوسط سازمان ملل در سال ۱۹۹۸، بیش از ۲٫۸ میلیارد نفر در ۴۸ کشور با استرس آب یا شرایط کمبودی تا سال ۲۰۲۵ روبرو می‌شوند “، همان‌طور که در شکل ۲ نشان داده شده‌است.

۵ تا سال ۲۰۵۰ تعداد کشورهایی که با استرس آب یا کمبود آب مواجه هستند، می‌تواند تا ۵۴ درصد افزایش یابد، جمعیتی بالغ بر چهار میلیارد نفر – حدود ۴۰ درصد از جمعیت جهان پیش‌بینی شده ۹٫۴ میلیارد نفر است؛ بنابراین، حفاظت از آب به عنوان نگرانی جهانی افزایش یافته‌است.

طبق گفته یونسکو، “انتظار می‌رود که سالانه میزان مصرف آب سالانه توسط صنعت از ۷۲۵ کیلومتر در سال ۱۹۹۵ به حدود ۱۱۷۰ کیلومتر بر ساعت تا سال ۲۰۲۵ افزایش یابد، در نتیجه مصرف آب صنعتی ۲۴ درصد از کل انتزاع آب را نشان خواهد داد.” ۶ بسته به درخواست و عملکرد، برخی از این آب می‌تواند بازیابی شود.

با این حال، آب صنعتی که از لحاظ شیمیایی مصرف می‌شود دیگر برای بازیافت یا بازیافت در دسترس نیست.

حیاتی است که صنعت به فناوری‌های مدرن دسترسی پیدا می‌کند که می‌تواند مصرف و در نتیجه نیاز به آب را کاهش دهد.

در بازارهای انتخاب شده در سراسر جهان که کمبود آب یک نگرانی فوری است، مصرف آب به‌طور فزاینده‌ای بحرانی خواهد شد، به ویژه برای صنایع بسیار وابسته به آب، مانند سیمان و بتن.

همان‌طور که اقتصادها به‌طور چشمگیری وابسته به آب هستند، ضروری است که صنایع اطمینان حاصل شود که اقتصاد آب خشک نخواهد شد.

CSI با پیاده‌سازی استانداردهای حسابداری در صنعت، دیدگاه واضحتری در مورد چگونگی برخورد و کاهش مصرف آب در سیمان و بتن دارد.

اما گزارشگری و بهترین روش‌ها نمی‌توانند به تنهایی حل شود.

این‌جایی است که تکنولوژی وارد عمل می‌شود.

بحران آب در ایران و راهکارهای برون رفت

طبق پیش‌بینی‌های جهانی سال ۱۴۰۰ سرانه آب به کمتر از ۱۴۰۰ مترمکعب برای هر فرد در سال خواهد رسید و این به معنی ورود به بحران آبی است.

طبق آمارهای رسمی و به اعتقاد کارشناسان ایران درآستانه بحران آب به سرمی برد و طی سال‌های آینده تأمین آب به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های کشور در بسیاری از استان‌ها، شهرها و مناطق تبدیل خواهد شد.

ایران از نظر جغرافیایی دربخش نیمه خشک و خشک جهان قرارگرفته به شکلی که میانگین بارش درایران حدود ۲۵۰ میلی‌متراست درحالی که میانگین جهانی حدود ۸۵۰ میلی‌متراست که بیش ازسه برابر میزان بارش در ایران است.

از دلایل بحران آب در ایران را می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• رشد سریع جمعیت و پراکندگی نامناسب آن
• کشاورزی ناکارآمد
• سوء مدیریت و عطش بیش از حد توسعه
• ساختار نامناسب حکمرانی آب، تعدد ذی مدخلان، مدیریت ناهماهنگ، ضعف سیاسی سازمان حفاظت از محیط زیست و فقدان نگرش دراز مدت

راهکارهای برون‌رفت از این بحران به صورت زیر لیست می‌شوند:

• جایگزین کردن صنایعی مانند گردشگری و بوم گردشگری و… و ایجاد شغل و درآمد از این طریق به‌جای کشاورزی و کشت درخت و محصولات با نیاز آبی بالا
• بازنگری جدی در سیاست‌های رشد و توزیع جغرافیایی جمعیت
• مرفه‌سازی کشاورزان و جوامع روستایی با اعطای امتیازات بیشتر و سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی به منظور افزایش بهره‌وری اقتصادی بخش کشاورزی از طریق مدرنیزه کردن این بخش
• بازبینی الگوهای کشت در سراسر کشور با در نظر گرفتن امنیت غذایی ملی و بر اساس میزان دسترسی به منابع منطقه‌ای و بهره‌وری اقتصادی
• افزایش قیمت حامل‌های انرژی و آب همراه با اعطای مشوق‌های اقتصادی برای جلوگیری از صدمات اقتصادی و معیشتی بر کشاورزان در کوتاه مدت
• ایجاد سازمان‌های تعاونی مدیریت کشاورزی در هر منطقه و افزایش مشارکت کشاورزان و ظرفیت‌های جمعی در مدیریت آب و کشاورزی
• ایجاد بازار آب و کنترل حقابه‌ها
• ایجاد حساب پس‌انداز آب برای محیط زیست برای حفظ و احیای اکوسیستم‌ها از طریق خریداری آب از مزارع کم بازده
• تغییر وضعیت از مدیریت بحران (انفعالی) به مدیریت پیشگیرانه (فعال)
• اصلاح ساختار حکمرانی آب و تقویت سازمان محیط زیست

بحران آب در ایران

بحران آب در ایران سلسله چالش‌ها و مشکلات ناشی از کمبود آب و استفاده نادرست از منابع آب در کشور ایران است.

ایران هم‌اکنون در حال تجربه مشکلات جدی آب است.

خشک‌سالی‌های مکرر توأم با برداشت بیش از حد آب‌های سطحی و زیرزمینی از طریق شبکه بزرگی از زیرساخت‌های هیدرولیکی و چاه‌های عمیق، وضعیت آب کشور را به سطح بحرانی رسانده‌است.

از نشانه‌های این وضعیت خشک شدن دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و تالاب‌ها، کاهش سطح آب‌های زیرزمینی، فرونشست زمین، تخریب کیفیت آب، فرسایش خاک، بیابان‌زایی و طوفان‌های گرد و غبار بیشتر است.

در اوت ۲۰۱۹ برابر با مرداد ۱۳۹۸ طبق جدیدترین برآورد «مؤسسه منابع جهان» در «اطلس خطرات آبی» ایران در رده چهارم بعد از قطر، اسرائیل و لبنان در نزدیک شدن به «روز آخر» یعنی روزی که منابع آبی در آن ممکن است به پایان برسد، قرار دارد.

بحران آب, علت کمبود آب در ایران, بحران آب در ایران, بحران آب در جهان, صرفه جویی در مصرف آب, آب, آخرین اخبار سهمیه بندی و قطعی آب

تاریخچه بحران آب در ایران

ایران کشوری با اقلیم عمدتاً گرم و خشک است.

رشد سریع جمعیت مهم‌ترین عامل کاهش سرانه آب تجدیدشونده کشور در قرن گذشته بوده‌است.

جمعیت ایران در طی این هشت دهه، از حدود ۸ میلیون نفر در سال ۰۶–۱۳۰۰ به ۸۱ میلیون نفر تا پایان سال ۱۳۹۶ رسیده‌است.

بر این اساس میزان سرانه آب تجدیدپذیر سالانه کشور از میزان حدود۱۳۰۰۰ متر مکعب در سال ۱۳۰۰ به حدود ۱۴۰۰ متر مکعب در سال ۱۳۹۲ تقلیل یافته و در صورت ادامه این روند، وضعیت در آینده به مراتب بدتر خواهد شد.

منابع آب تجدید پذیر کل ایران به ۱۳۰ میلیارد متر مکعب بالغ می‌گردد.

مطالعات و بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال ۱۳۸۶ از کل منابع آب تجدیدشونده کشور حدود ۸۹/۵ میلیارد متر مکعب جهت مصارف بخش‌های کشاورزی، صنعت و معدن و خانگی برداشت می‌شده‌است که حدود ۸۳ میلیارد متر مکعب آن (۹۳ درصد) به بخش کشاورزی، ۵/۵ میلیارد متر مکعب (۶ درصد) به بخش خانگی و مابقی به بخش صنعت و نیازهای متفرقه دیگر اختصاص داشته‌است.

سبب‌ شناسی بحران آب در ایران

بحران آب در ایران تحت تأثیر سه عاملِ عمده است:

• رشد سریع و الگوی نامناسب استقرار جمعیت
• کشاورزی ناکارآمد
• سوء مدیریت و عطش توسعه

رشد سریع و الگوی نامناسب استقرار جمعیت

جمعیت ایران در قرن نوزدهم میلادی زیر ۱۰ میلیون نفر تخمین زده می‌شود.

در حالی‌که در سال ۱۹۷۹ جمعیت ایران به ۳۵ میلیون نفر و در دو دهه بعد از آن جمعیت ایران به دو برابر یعنی ۷۰ میلیون نفر افزایش پیدا می‌کند.

جمعیت بیشتر به غذای بیشتری نیاز دارد.

به همین دلیل تولید محصولات کشاورزی به شدّت افزایش یافته و آب‌های زیرزمینی و روان به سرعت مصرف شدند.

محصول ساده این رشد سریع جمعیت، افزایش تقاضای آب و متناسب با آن کاهش شدید سرانه آب در دسترس است.

سرانه کنونی آب در دسترس ایران با ۱۳۰۰ مترمکعب، کمی بالاتر از متوسط خاورمیانه و شمال آفریقا است.

اما این مقدار بسیار پایین‌تر از متوسط جهانی (۷۰۰۰ مترمکعب) است.

با این حال مصرف خانگی مردم از آب‌های زیرزمینی تنها هشت تا هفت درصد است که رقم بالایی محسوب نمی‌شود.

با توجه به این که بیشتر مصرف آب ایران در بخش کشاورزی است و مصرف خانگی سهم کمی در استفاده از آب دارد، صرفه جویی مردم ایران تأثیر زیادی بر بحران کمبود آب کشور ندارد.

خانه‌ها تنها ۷ درصد آب موجود در کل کشور را استفاده می‌کنند و اگر بیست درصد صرفه جویی در مصرف آن‌ها محقق شود صرفاً ۱٫۵ درصد آب کشور نجات پیدا می‌کند.

ولی صرفه جویی در مصرف غذایی می‌تواند تأثیر زیادی بر مصرف آب در بخش کشاورزی بگذارد.

توزیع مکانی جمعیت علاوه بر رشد جمعیت از عوامل عدم تطابق بین آب در دسترس و تقاضای آب است.

نابرابری اقتصادی، فرصت‌های شغلی و شرایط زندگی بهتر در مناطق شهری باعث افزایش شهرنشینی و مهاجرت از مناطق روستایی و شهرهای کوچک به مناطق عمده شهری شده‌است، مانند تهران بزرگ، که میزبان ۱۸ درصد از جمعیت کشور است.

در حال حاضر، ۷۰ درصد از جمعیت ایران شهرنشین است.

توزیع مکانی موجود و افزایش و تمرکز جمعیت در شهرهای بزرگ‌تر که هم‌اکنون نیز برای تأمین آب مورد نیاز خود دچار مشکل هستند، توازن عرضه و تقاضای آب در مناطق شهری را با چالش روبرو کرده‌است.

هشدار در مورد خطر جیره‌بندی در عرضه آب در ماه‌های تابستان در شهرهای بزرگ‌تر رایج است.

سرعت شهرنشینی، مهاجرت به شهرهای بزرگ و توسعه اراضی مستلزم افزایش مداوم در تأمین آب با رشد سریع تقاضای آب در مناطق شهری است.

افزایش مداوم تقاضای آب بسیار نگران‌کننده است.

با گسترش سریع شهرنشینی، تمایل به توسعه بخش صنعت و تلاش‌ها برای شناسایی منابع اضافی تأمین آب، تقاضای آب را افزایش داده‌است.

کشاورزی ناکارآمد

در حالی‌که تنها ۱۲ درصد از مساحت ایران زیر کشت می‌رفته، حدود ۹۳ درصد از مصرف آب ایران در بخش کشاورزی صورت گرفته‌است.

این در حالیست که تنها ده درصد تولید ناخالص ملی کشور از راه کشاورزی به دست می‌آید و ۱۷ درصد نیروی کار کشور در این بخش مشغول هستند.

ایران به دلیل تکیه بر اقتصاد مبتنی بر نفت، بهره‌وری اقتصادی خود در بخش کشاورزی را در تاریخ معاصر نادیده گرفته‌است.

تمایل برای افزایش تولید کشاورزی، توسعه مناطق تحت کشت را در سراسر کشور تشویق کرده‌است.

بخش کشاورزی در ایران از لحاظ اقتصادی ناکارآمد است و سهم این بخش در تولید ناخالص ملی در طول زمان کاهش یافته‌است.

این بخش هنوز صنعتی نشده و کشور از شیوه‌های منسوخ شده کشاورزی و منتهی به بهره‌وری بسیار کم در آبیاری و تولید رنج می‌برد.

شیوه غالب کشاورزی در ایران، کشاورزی آبی است و بازده اقتصادی حاصل از مصرف آب کشاورزی پایین است.

الگوهای محصول در سراسر کشور نامناسب و در بسیاری از مناطق با شرایط دسترسی به آب ناسازگار است.

توجه به خودکفایی در تولید محصولات عمده استراتژیک مانند گندم پس از انقلاب ۱۳۵۷ و طی سال‌های جنگ با عراق و تحریم‌های اقتصادی افزایش یافت و منجر به تحمیل یارانه‌های سنگین در بخش توسعه کشاورزی شد و باعث فشار بیش از حد در بخش آب گردید.

نه تنها برنامه‌ها برای ساخت کشوری با خودکفایی در مواد غذایی شکست خورده، بلکه آرمان دستیابی به امنیت غذایی باعث ناامنی در بخش آب گردیده‌است.

در حالی که بسیاری از کارشناسان معتقدند که ایران ظرفیت مورد نیاز برای تبدیل شدن به خودکفایی در مواد غذایی را ندارد، نگرانی‌های جدی در مورد وابستگی کشور به واردات مواد غذایی وجود دارد و امنیت غذایی و خودکفایی هنوز هم از موضوعات بحث‌برانگیز در ایران هستند.

سوء مدیریت و عطش توسعه

منابع آب ایران به‌طور جدی از ساختار نامناسب حکمرانی و مدیریت آب رنج می‌برد.

در بخش آب، تعدد ذی‌نفعان و تنظیم منابع آب به‌طور طبیعی با درگیری‌ها و رقابت‌ها همراه است.

سازمان حفاظت محیط زیست ایران، مسئول حفاظت از محیط زیست کشور، قدرت سیاسی محدودی دارد و فاقد ظرفیت مورد انتظار برای اجرای مقررات جلوگیری از آسیب‌های محیط زیستی است.

همچنین ساختار سلسله مراتبی سیستم مدیریت آب در ایران فرصت‌هایی را برای فساد و ناکارآمدی جدی در تبدیل تصمیمات به عمل، ایجاد می‌کند.

سازمان محیط زیست سرعت استفاده از منابع آب زیرزمینی در ایران را در قیاس با استاندارد جهانی سه برابر بیشتر تخمین می‌زند.

این برداشت بی‌رویه عامل خشکیدن ۲۹۷ دشت از ۶۰۰ دشت ایران می‌باشد.

همچنین بخاطر عدم رسیدگی به شبکهٔ انتقال آب ۳۵ میلیارد مترمکعب آب در مسیر انتقال هدر می‌رود.

مطابق گزارش شرکت آب و فاضلاب، دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران تا تاریخ شهریور ماه سال نود چهار ۴۰٪ از شبکه آب کشور فرسوده اعلام شد.

۱۳٪ از کل هدر رفتن آب ایران تا این تاریخ به موجب همین فرسودگی بوده‌است.

تلاش ایران برای مدرنیزه شدن، در کنار پیشرفت‌های قابل‌توجه در توسعه زیرساخت‌ها قبل و بعد از انقلاب اسلامی، باعث توجه کمتر به اثرات محیط زیستی طولانی‌مدت به دلیل تعجیل برای ساخت زیرساخت‌ها و توسعه فناوری شد.

در نتیجه این وضعیت ارتباط مهم بین توسعه و محیط زیست تا حد زیادی نادیده گرفته شد، و اجرای پروژه‌های زیربنایی و مهندسی به‌طور جدی محیط زیست را تحت تأثیر قرار داد که اثرات منفی آن بر سلامت مردم و بر سیستم‌های طبیعی مشاهده شده یا در طولانی مدت دیده خواهد شد.

با وجود اثرات محیط زیستی و اقتصادی، تشنگی برای توسعه فنی و تکنولوژی سریع (به‌جای توسعه پایدار) هنوز هم عامل اصلی تصمیم‌گیری‌های توسعه‌ای کشور است.

بحران آب, علت کمبود آب در ایران, بحران آب در ایران, بحران آب در جهان, صرفه جویی در مصرف آب, آب, آخرین اخبار سهمیه بندی و قطعی آب

کمبود آب در ایران

نابودی دریاچه ارومیه در شمال غرب ایران بر اثر فعالیت‌های مردم‌زاد

با توجه به میزان منابع آب و سرانهٔ مصرف، ایران از جمله کشورهایی است که در گروه کشورهای مواجه با کمبود فیزیکی آب قرار دارد.

این گروه شامل کشورهایست که در سال ۲۰۲۵ با کمبود فیزیکی آب مواجه هستند.

این بدان معناست که حتی با بالاترین راندمان و بهره‌وری ممکن در مصرف آب، برای تأمین نیازهایشان آب کافی در اختیار نخواهند داشت.

حدود ۲۵ درصد مردم جهان از جمله ایران مشمول این گروه می‌باشند.

براساس شاخص فالکن مارک، کشور ایران در آستانه قرار گرفتن در بحران آبی است.

با توجه به اینکه در دهه ۱۳۸۰ و ۱۳۹۰ خورشیدی حدود ۶۹ درصد از کل آب تجدیدپذیر سالیانه مورد استفاده قرار می‌گیرد، براساس شاخص سازمان ملل، ایران نیز اکنون در وضعیت بحران شدید آبی قرار دارد.

بر اساس شاخص مؤسسه بین‌المللی مدیریت آب نیز، ایران در وضعیت بحران شدید آبی قرار دارد.

بنا بر شاخص‌های ذکر شده، کشور ایران برای حفظ وضع موجود خود تا سال ۲۰۲۵ باید بتواند ۱۱۲ درصد به منابع آب قابل استحصال خود بیفزاید که این مقدار با توجه به امکانات و منابع آب موجود غیرممکن به نظر می‌رسد.

بزرگترین بحران در آینده ایران

روزنامه واشینگتن‌پست در تیرماه ۱۳۹۳، اعلام داشت ایران در بین ۲۴ کشوری قرار دارد که وضعیت آب در آن‌ها خطرناک است.

واشینگتن‌پست، بحران ایران را ناشی از برنامه‌ریزی نادرست در دوران جمهوری اسلامی دانست.

در خرداد سال ۱۳۹۳ خورشیدی، خبرگزاری جهانی طبیعت با انتشار خبری، بحران شدید آب را برای ایران بزرگترین چالش در دوران معاصر خواند.

در این گزارش آمده‌است که بر اساس مستندات راهبردهای بین‌المللی آینده (FDI)، ایران از سال‌ها پیش در معرض بحران آب قرار داشته‌است، اما در سه دهه اخیر برای آن گامی برداشته نشده‌است.

این گزارش حاکی از آن است که ایران از مرحلهٔ آمادگی برای خطر عبور کرده و هم‌اکنون در خطر قرار دارد.

عیسی کلانتری، که در دههٔ ۱۳۷۰ وزیر کشاورزی جمهوری اسلامی ایران بوده‌است، بحران آب در ایران را تهدیدآمیزتر از خطر اسرائیل خوانده‌است.

وی که مسئول وقت ستاد احیای دریاچه ارومیهبوده‌است در بهمن ماه ۱۳۹۳ وضعیت آب در ایران را چنین شرح داده‌است:همچنین وی اظهار داشته اگر تا چند سال آینده این معضل رفع نشود هفتاد درصد جمعیت کشور مجبور به ترک ایران می‌شوند.

مدیریت استراتژیک

یک تحقیق مستقل ۱۰ تن از متخصصان ایرانی حوزه مدیریت منابع آب که در آمریکای شمالی و انگلستان تحصیل کرده‌اند نشان می‌دهد که دلیل اصلی کاهش ۸۰ درصدی حجم آب دریاچه ارومیه طی چهار دهه اخیر که سطح آب آن را در ابتدای مهرماه امسال به حدود ۱۰ درصد سطح اولیه آن در سال ۱۳۵۱ شمسی کاهش داده، فعالیت‌های انسانی و توسعه سازه‌ای بی‌رویه در این حوضه آبریز بوده و تأثیر خشکسالی و تغییرات آب و هوایی در منطقه در حدی نبوده که بتواند تغییرات سطحی و حجمی این چنینی در دریاچه ایجاد کند.

در نتیجه این پژوهش، احیای فیزیکی دریاچه ارومیه ممکن دانسته شده اما چنین فرایندی را مشروط به یک خواست سراسری سیاسی و اقتصادی درنظرگرفته‌است که در طی سال‌های طولانی به نتیجه خواهد رسید.

نمودهای بحران

خشکسالی در دهه ۱۳۸۰

در فروردین ۱۳۸۷، علی‌محمد نوریان رئیس سازمان هواشناسی ایران در بازدید از یکی از ایستگاه‌های هواشناسی به خبر وقوع خشکسالی و کاهش شدید بارندگی در زمستان ۱۳۸۶ را اعلام کرد.

سازمان هواشناسی ایران از ادامه یافتن خشکسالی برای ۴ سال، یعنی تا پایان سال ۱۳۹۰ خبر داد.

این رویداد همچنان ادامه دارد و تاکنون خسارات بسیاری را به ایران وارد کرده‌است.

مقامات دولتی این خشکسالی را شدیدترین خشکسالی در ۴۰ سال اخیر ارزیابی کردند.

میزان بارندگی

بنابر اعلام «زرگر» معاون وزیر نیرو، میزان بارندگی در ایران در هفت ماه از سال آبی ۱۳۸۷–۱۳۸۶، حدود ۱۹۰ میلیارد متر مکعب بوده که معادل ۱۱۵ میلی‌متر در گستره ایران است.

این میزان بارندگی در مقایسه با میانگین ۳۹ساله دوره مشابه، ۴۲ درصد کاهش را نشان می‌دهد.

این میزان بارش نسبت به خشکسال‌ترین سال که ۷۹–۱۳۷۸ بوده نیز کمتر می‌باشد.

میانگین درازمدت بارندگی در ایران ۲۴۲ میلی‌متر است؛ ولی بررسی جدول تغییرات میزان بارش‌ها از سال آبی ۸۶–۸۵ تا سال آبی ۹۳–۹۲ نشان می‌دهد که به غیر از سال ۸۶–۸۵ که میزان بارش‌ها ۲۷۸ میلی‌متر ثبت شده‌است، در مابقی سال‌ها، کمتر از میانگین درازمدت بوده‌است.

بر اساس این آمار در سال ۸۷–۸۶ به‌طور متوسط ۱۳۸ میلی‌متر بارندگی ثبت شده که تغییرات آن نسبت به میانگین بلندمدت، منفی ۴۳ درصد است.

در سال آبی ۸۸–۸۷ به‌طور متوسط ۲۱۱ میلی‌متر بارش ثبت شده که تغییرات آن نسبت به بلندمدت منفی ۱۳ درصد است.

در سال آبی ۸۹–۸۸ به‌طور متوسط ۲۳۴ میلی‌متر بارندگی ثبت شده که تغییرات آن نسبت به بلندمدت منفی ۳ درصد است.

در سال آبی ۹۰–۸۹ نیز تنها ۱۹۷ میلی‌متر بارندگی ثبت شده که تغییرات آن نسبت به بلندمدت منفی ۱۹ درصد است.

در سال آبی ۹۱–۹۰ به‌طور متوسط ۲۰۵ میلی‌متر بارندگی ثبت شده که تغییرات آن نسبت به بلندمدت منفی ۱۵ درصد است.

در سال آبی ۹۲–۹۱ به‌طور متوسط ۲۳۷ میلی‌متر بارندگی ثبت شده که تغییرات آن نسبت به بلندمدت منفی ۲ درصد است و در سال آبی ۹۳–۹۲ حدود ۲۱۸ میلی‌متر ثبت شده که این مقدار نیز نسبت به میانگین درازمدت ۱۰ درصد کاهش را نشان می‌دهد.

وضعیت آب موجود در مخازن سدها

در شهریور ۱۳۹۵ خورشیدی، پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو اعلام کرد: مجموع ظرفیت کل مخازن ۱۶۹ سد موجود در ایران، تا تاریخ ۱۰ شهریور سال ۱۳۹۵ تقریباً برابر با ۴۹٫۸ میلیارد مترمکعب است که از این میزان حدود ۴۷ درصد آن خالی است.

بر طبق این گزارش، از ابتدای مهر ۱۳۹۴ تا ۱۰ شهریور ۱۳۹۵ خروجی آب سدهای کشور که عمدتاً در بخش کشاورزی مصرف شده‌است، در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن، با ۲۸ درصد افزایش، از ۲۸٫۳ میلیارد مترمکعب به ۳۶٫۳ میلیارد مترمکعب رسیده‌است.

در آبان ۱۳۹۵ خورشیدی، شرکت مدیریت منابع آب ایران، ظرفیت کل مخازن سدهای کشور در سال ۱۳۹۵ را حدود ۴۹٫۶ میلیارد مترمکعب اعلام کرد و افزود که ۵۴ درصد از مخازن سدهای ایران خالی است.

حجم بارش برف و باران در سال گذشته ۴۰۰ میلیارد متر مکعب بوده‌است که از این مقدار ۳۸ میلیارد متر مکعب جذب زمین، ۲۴۰ میلیارد مکعب آن تبخیر و مابقی بر سطح زمین جاری شده‌است.

آثار و تبعات خشکسالی

خشکسالی منجر به وارد آمدن آسیب‌های جدی به محیط زیست ایران نیز شد.

شبکه برق ایران دست کم با کمبود ۵۵۰۰ مگاوات برق مواجه می‌شود و احتمال قطع برق افزایش می‌یابد.

همچنین از کیفیت آب آشامیدنی در شهرها نیز کاسته شده و دولت نیز ناچار به بهره‌برداری بیشتر از منابع آب زیرزمینی، برای تأمین آب کشاورزی و آب آشامیدنی خواهد شد.

خشک شدن هامون و سد دوستی

در سال ۹۴ نزدیک به سیصد میلیون مترمکعب آب از افغانستان وارد سد دوستی ایران شده بود، اما از با افتتاح سد هرات میزان ورودی آب هری رود به داخل سد دوستی از ۳۰۰ به ۳ میلیون مترمکعب کاهش یافت.

دریاچه هامون نیز به کلی خشک شده‌است در مورد هری رود بین دو کشور قراردادی وجود ندارد اما معاهده حقابه میان افغانستان و ایران مربوط به هلمند در هر دو مجلس قانون‌گذاری دو کشور آن را تصویب کردند.

ریزگردها در خوزستان

مسئولان محیط زیست و کارشناسان این حوزه، منشأ اصلی بحران ریزگردها در استان خوزستان را خشک شدن بخشی از تالاب هورالعظیم به علت عملیات حفاری وزارت نفت ایران می‌دانند.

معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز منشأ بخشی از این ریزگردها را عراق معرفی کرد.

این در حالی است که سازمان هواشناسی ایران با تجزیه و تحلیل داده‌های دیدبانی منطقه، منشأ گرد و خاک را داخلی دانسته و مکان خیزش گرد و خاک را بخش‌های جنوبی استان خوزستان معرفی می‌کند.

در این گزارش آمده‌است: «همان‌گونه که نقشه‌های تاوایی نشان می‌دهد، گرد و خاک تولید شده در سطح زمین، در حد واصل بین هسته تاوایی مثبت و منفی جابجا می‌شود و این مطلب مؤید این است که منشأ گرد و خاک نمی‌تواند از عراق باشد.»

بی‌توجهی مطلق به این بحران در برنامه توسعه

در تابستان ۱۳۹۴، برنامه توسعه ششم کشور که توسط دولت وقت تدوین و در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید به بحران کمبود آب اشاره‌ای نشده بود.

ایران از نظر غالب شاخص‌های ناپایداری محیطی در صدر لیست جهانی قرار دارد.

حتی برخی مقامات دولت جمهوری اسلامی ایران هم اذعان داشتند که به موجب بحران خشکسالی و فرونشست زمین و اتلاف منابع آب زیرزمینی، تا ده سال آینده احتمال تعطیلی مطلق کشاورزی در کشور وجود دارد.

اما علاوه براینکه در برنامه ششم توسعه هیچ توجهی به این مسائل دیده نشد، مواردی نیز وجود دارد که به نظر می‌رسد یا در شرایط خلاء مطلق علمی نوشته شده یا در ضدیت با وضعیت فعلی ایران می‌باشد.

برای نمونه در بند ۲۰ از دولت خواسته شده زمینه افزایش جمعیت روستاها و مهاجرت به این مناطق را ایجاد کند، اما با وجود وضعیت بدخیم منابع آب امکان توسعه فرصت‌های شغلی در شرایط خشکسالی وجود ندارد.

در مثالی دیگر و در بند پنجاه اشاره شده که تا پایان برنامه ششم باید شمار گردشگران ورودی به جمهوری اسلامی به پنج برابر تعداد فعلی افزایش یابد.

بر اساس این ابلاغیه شمار آن‌ها باید به ۲۵ میلیون نفر برسد.

متوسط مصرف آب توسط گردشگران به‌طور معمول سه برابر شهروندان ساکن هر منطقه است اما آب کافی برای سیراب نمودن این جمعیت از گردشگران که بسیاری از آن‌ها هم قرار است در فصل گرما به ایران بیایند وجود ندارد.