پرخاشگری چیست: پرخاشگری در نوجوانان و بزرگسالان و درمان آن
پرخاشگری چیست / پرخاشگری در نوجوانان و بزرگسالان / درمان پرخاشگری در نوجوانان و بزرگسالان
پرخاشگری : در این مقاله در بخش روانشناسی وبسایت نایریکا به پرخاشگری چیست, پرخاشگری در نوجوانان, پرخاشگری در بزرگسالان, درمان پرخاشگری در بزرگسالان, درمان پرخاشگری در نوجوانان می پردازیم.
با ما همراه باشید.
پرخاشگری, پرخاشگری چیست, پرخاشگری در نوجوانان, پرخاشگری در بزرگسالان, درمان پرخاشگری در بزرگسالان, درمان پرخاشگری در نوجوانان
برای دسترسی سریع به محتوای متن از لینکهای زیر استفاده کنید:
- پرخاشگری چیست
- پرخاشگری در نوجوانان
- پرخاشگری در بزرگسالان
- درمان پرخاشگری در بزرگسالان
- درمان پرخاشگری در نوجوانان
پرخاشگری چیست
در تعریف پرخاشگری باید گفت که پرخاشگری رفتاری است که هدف آن صدمه زدن به خود و یا دیگران می باشد .
قصد و نیت در اینجا مشخص کننده رفتار پرخاشگرانه می باشد.
پرخاشگری چیست
یعنی رفتاری که به دیگران از روی قصد و نیت قبلی به منظور صدمه رساندن به خود و یا دیگران انجام می شود پرخاشگری نام می گیرد.
بعد از تعریف پرخاشگری باید اضافه کرد که خشم و پرخاشگری ممکن است بدنی باشد ( زدن – لگد زدن – گاززدن) یا لفظی ( فریاد زدن، رنجاندن) یا به صورت تجاوز به حقوق دیگران ( چیزی را به زور گرفتن)،
نقطه قوت این تعریف عینی بودن آن است به رفتار قابل مشاهده اطلاق می شود.
نقطه ضعف آن این است که شامل بسیاری از رفتارهایی است که ممکن است به طور معمول پرخاشگری تلقی نشود.
پرخاشگری در نوجوانان
گذر از سال های نوجوانی سخت است.
تغییرات فیزیکی و احساسی در دوره ی کوتاه اتفاق می افتد و نیاز به پذیرش و کسب اهمیت در زندگی نوجوانان دارد.
هورمون ها افزایش می یابند، احساسات غلیظ تر می شود که ممکن است باعث پرخاشگری نوجوانان شود و هر نوجوانی باید یاد بگیرد تا با این تغییرات جدید کنار بیاید.
پرخاشگری و خشونت در نوجوانان دو دلیل عمده دارد.
پرخاشگری در نوجوانان
یکی این که بسیاری از نوجوانان برای مقابله با تهدیدهای جسمی و روانی محیط به خشونت روی می آورند.
یعنی وقتی در محیط زندگی نوجوان شامل خانه, مدرسه و کوچه و خیابان خشونت حاکم باشد, نوجوان هم یاد می گیرد برای مقابله با تهدیدهای مستمر زندگی به خشونت متوسل شود.
علت دیگر پرخاشگری و خشونت در نوجوانان اختلالات روانی بعضی از آنها است.
نوجوانانی که از نظر روانی دچار اختلال هستند و غالباً نسبت به افراد بزرگسال و همسالانشان احساس بدبینی و بدگمانی دارند, به این دلیل برای حفاظت روانی از خود به پرخاشگری و خشونت روی می آورند.
یکی از منابع پرخاشگری و خشونت در دوره نوجوانی, نیاز شخص به قدرت است.
بسیاری از پسران و دختران احساس می کنند که در بسیاری از مسایل زندگی تحت فشار و تحمیل قرار دارند.
وقتی که والدین این افراد سلطه گر و خشن, معلمان سرد و بی تفاوت و همسالانشان نیز پرخاشگر باشند, تنها وسیله ای که برای دفاع از خود و به دست آوردن احساس قدرت شخصی برایشان باقی می ماند این است که به خشونت و پرخاشگری روی بیاورند.
این دسته از نوجوانان از خشونت استفاده می کنند تا قدرت نمایی کنند.
پرخاشگری در بزرگسالان
رفتارهای پرخاشگرانه در بزرگسالان معمولا از تجربه های بد زندگی در گذشته یا بیماری های روانی نشأت می گیرد.
پرخاشگری در بزرگسالان
در برخی از موارد افرادی که از افسردگی، اضطراب یا اختلال اضطراب پس از سانحه رنج می برند، پرخاشگرانه رفتار می کنند.
درباره افرادی که از اختلال عاطفی یا پزشکی رنج نمی برند، رفتار پرخاشگرانه معمولا نتیجه سرخوردگی و ناامیدی است.
اگر فرد بزرگسال مورد بی مهری قرار گیرد و به او توجه نشود، ممکن است با پرخاشگری رفتار کند.
درمان پرخاشگری در بزرگسالان
استراتژی های متعددی برای درمان پرخاشگری در بزرگسالان موجود است که به کمک مشاوران متخصص میتوان از این روش ها برای کنترل خشم خود استفاده کرد.
درمان پرخاشگری در بزرگسالان
برخی از استراتژی ها عبارتند از:
- درمان رفتار شناختی
- بهبود انواع مهارت های ارتباطی
- تمرکز بر حل مشکل
- دوری از شرایط محرک
- خوش اخلاقی و خود کنترلی
درمان پرخاشگری در نوجوانان
آموزش مهارت های اجتماعی
یکی از دلایل اصلی پرخاشگری بسیاری از نوجوانان هنگام حضور در موقعیت های اجتماعی مختلف، فقدان مهارت های اجتماعی اولیه است؛ به عبارت دیگر این نوجوانان الفبای چگونه با دیگران بودن را نیاموخته اند.
این افراد نمی دانند چگونه باید به تحریکات دیگران پاسخ بدهند تا آنان را آرام کنند.
نمی دانند چگونه خواسته ها و آرزوهای خود را به دیگران بشناسانند.
این افراد در بسیاری از جوامع بر خشونت تکیه دارند و در واقع، به دلیل آنکه رفتار صحیح را نمی شناسند، پرخاشگر می شوند.
بنابراین، آموزش مهارت های اجتماعی به وسیله والدین، مشاهده رفتار اجتماعی دیگران و مطالعه زندگی افراد شایسته می تواند مانع پرخاشگری شود.
درمان پرخاشگری در نوجوانان
ایجاد سرگرمی و اشتغال
بیکاری و نداشتن یک سرگرمی مفید که فرد را به خود مشغول کند، سبب خواهد شد حوصله فرد سر برود و آماده پرخاشگری شود.
والدین باید فرزند خود را به کارهای مفید فکری و جسمی سرگرم کنند؛
آن چنان که حتی فرصت فکر کردن به دعوا و تهاجم را نداشته باشد؛
همچنین با استفاده از اشتغال مناسب، مانند ورزش، مطالعه کتاب های داستان و رمان، ساختن کارهای دستی، خطاطی و نقاشی، زمینه آرامش او را فراهم سازند.
آگاهی به زشتی پرخاشگری
باید فرد خشمگین را آگاه کرد که: با رفتار پرخاشگرانه خود، مانند زدن و ویران کردن هم باعث رنج و آزار خویش و دیگران می شود و هم خشم پروردگار را بر می انگیزد و هم شیطان را بر خود مسلط می سازد.
پیامبر گرامی اسلام، حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) فرمودند:
الغضب جمره من الشیطان… وقال ابلیس علیه اللعنه، الغضب وهقی ومصیادی و به اسد خیار الخلق عن الجنه وطریق ها؛[۸]
«غضب، تبر شیطان است و ابلیس که لعنت خدا بر او باد گفت: غضب، کمند و ابزار صید من است، به وسیله آن بهترین خلق خدا را از بهشت و طریق سعادت باز می دارم.»
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: الغضب مفتاح کل شر؛[۹] «غضب، کلید هر بدی است».
امام باقر(علیه السلام) فرمودند: ای شر أشر من القضب؛ «کدام شر است که از غضب بدتر باشد؟!»[۱۰]
آری چه بسیار کینه ها، حسادتها، سرزنش ها و تحقیرها، توهین ها، پرده دری ها، تمسخرها، قتل ها، تجاوزها و… که از خشم و پرخاشگری زاده می شود.
آگاهی از پلیدی و عوارض زشت آن، می تواند در اصلاح رفتار انسان نقش سازنده و اصلاح کننده ایفا کند.
تغییر حالت
وقتی فرد دچار خشم و غضب می شود، با تغییر مکان و حالت خود می تواند بر اعصاب خود مسلط شود.
عامل فرهنگی و رسانه ای: بخش مهمی از یادگیری ما، از طریق الگو قرار دادن رفتار دیگران به دست می آید.
الگوها می توانند واقعی یا رسانه ای باشند.
صحنه های خشن و پرخاشگرانه ای که از رسانه ها پخش می شود، می توانند به عنوان محرک و برانگیزاننده پرخاشگری عمل کنند
آشنایی دادن به حقوق دیگران
از لوازم زندگی اجتماعی آشنا بودن انسان ها به حقوق و وظایف یکدیگر است.
فرد باید بداند در برابر دیگران چه موضعی اتخاذ کند تا این گمان برای او به وجود نیاید که پدر و مادر، خواهران و برادران و سایر اطرافیان موظفند هر رفتاری که از او بروز کرد، حمل کنند.
بسیاری از بی توجهی ها، بی احترامی ها و برخوردهای بی حساب به دلیل عدم آشنایی به حقوق دیگران و وظایف خود است.
والدین باید با آشنا کردن نوجوان به حقوق خود و دیگران و عمل به آنها، در بازداری او از پرخاشگری کمک کنند.
خودداری از توجه زیاد به ضعف های فرزندان
یکی از اشتباهاتی که ممکن است والدین مرتکب شوند، توجه بیشتر به نقاط ضعف، ناکامی ها، اشتباهات و بدرفتاری های فرزندشان، به جای توجه به نقاط قوت، موفقیت ها و رفتارهای شایسته آنهاست.
غر زدن مداوم والدین نسبت به رفتار نوجوان، موجب عصبانیت و رفتار تهاجمی او می شود.
بنابراین، بر نقاط مثبت نوجوان تأکید کنید و از تشویق آنها برای اصلاح نقاط ضعفشان استفاده نمایید.
واکنش نشان ندادن به رفتارهای پرخاشگرانه نوجوان
برخی از مخالفت ها، لجبازی ها، مقاومت ها و سایر رفتارهای پرخاشگرانه، به منظور نشان دادن عصبانیت، یا وادار کردن والدین به نشان دادن واکنش صورت می گیرد؛ مثلا شما از دختر خود می خواهید سفره شام را آماده کند.
او نیز هنگامی که سرگرم انجام این کار است، شروع به غر زدن کرده، بشقاب ها را محکم به هم می زند.
این نوجوان عصبانی شده است و با این رفتارها، خشم و رنجش خود را نشان می دهد تا کمی آرام شود.
اگر شما واکنشی اعتراض آمیز نسبت به رفتار او نشان دهید، ناراحتی وی را تشدید کرده اید.
برخود صحیح با نوجوان پرخاشگر
با وجودی که ممکن است والدگری یک نوجوان پرخاشگر کاری غیرممکن به نظر برسد، گام هایی وجود دارد که شما می توانید با استفاده از آنها فضای خانه را آرام تر و به فرزندتان کمک کنید تا مرحله انتقال به جوانی را با موفقیت سپری کند.
دیگر زمان آن رسیده که مهارتهای فرزند پروری تان را کمی سبک سنگین کنید و با روشهای متفاوتی با فرزندتان برخورد کنید.
برای اینکه بتوانید به فرزندان‌تان نزدیک شوید، یک شرط لازم و مهم وجود دارد و آن هم آشنایی با دنیایی است که آنها درفضایش زندگی می‌کنند.
آگاهی نسبی بچه‌ها و به خصوص نوجوانان ازوضعیت زندگی درنقاط دیگر جهان، خیلی وقت‌ها به اختلافات‌شان با پدر و مادرها دامن می‌زند و توقعات ویژه‌ای ایجاد می‌کند که به دلیل موانع اقتصادی، فرهنگی یا شرعی قابل دستیابی نیستند،در زمان مناسب واقعیت را به او بشناسانید.
پیغامی که ما به نوجوانمان می‌دهیم این است که او تنها زمانی خوب است که کارهای بد نکند.
مثلاً لباسها و موهای خود را همانگونه که ما می‌پسندیم بیاراید و تنها با دوستانی که ما می‌شناسیم و تایید می‌کنیم ارتباط داشته باشد و همیشه در حال درس خواندن و یا ورزش باشد.
زیرا می‌ترسیم از دوستانش قرص و سیگار بگیرد و معتاد شود.
متخصصان می‌گویند انتظارات منفی شما می‌تواند او را به همان رفتاری که از آن می‌ترسید سوق دهد.
تحقیقات نشان داده نوجوانانی که والدینشان از درگیر شدن آنها در رفتار پر خطروحشت داشته‌اند، تا یک سال بعد از بررسی بیشتر از بقیه درگیر همان رفتار پر خطر شده بودند.
بنابر این به جای اینکه مدام فرزندتان را از کارهای بد بترسانید، بر علایق و سرگرمی‌های مورد علاقه‌اش تاکید کنید حتی اگر آنها را درک نمی‌کنید.
پیش رفتن با مد برای نوجوانان بسیار مهم است.
این به معنی پوشیدن لباس‌هایی است که جلب توجه کنند یا حتی می‌تواند با رنگ کردن مو نیز همراه باشد.
از انتقاد شدید نوجوان در این موارد بپرهیزید و نصیحت‌های خود را برای مسایل مهم‌تر نگه دارید.
مقایسه مداوم فرزندان آن هم ازکودکی با بچه‌های فامیل، دوستان و حتی همبازی‌های مهد کودک‌شان باعث می‌شود که آنها درنوجوانی با توجه به سرخوردگی ناشی ازمقایسه و رقابت دائم، بیش ازحد معمول حساس و خشمگین باشند.
اگر نوجوانتان عاشق رایانه و تلفن همراه است و دوست دارد با آنها ور برود با او همراه شوید تا هم شما از او چیزهای تازه در این باره یاد بگیرید و هم بتوانید ارتباطات او با دیگران را از این طریق نظارت کنید.
اگر او به فوتبال یا ورزش دیگری علاقه دارد می‌توانید دراین ورزش با او همراه شوید حتی اگر همراهی شما تماشای یک مسابقه با یکدیگر باشد.
سختگیری بیش از حد می‌کنید یا او را کاملا آزاد گذاشته اید لازم است بین آزادی دادن به فرزندتان و پیروی او از شما تعادلی وجود داشته باشد.
پس قوانین واضح و روشنی برای آنها مشخص کنید و ارزشهای خانوادگی و دینی خود را با کلمات و رفتار خود به نوجوانتان بگویید.
تغییرات زیاد در خلق وخوی، شخصیت، کم شدن نمرات مدرسه، غمگینی دراز مدت، اضطراب نیز بسیار مهم است.
هر گونه حرفی در مورد خود کشی را جدی بگیرید. در زمان خشم نوجوان او را نصیحت نکنید.
قهر کردن با نوجوان نیز یکی از مواردی است که تاثیر مثبتی بر روابط شما با فرزندتان ندارد و در نوجوان احساس طردشدگی به وجود می‌آورد.
اگر نوجوان شما زیاد پرخاشگری می‌کند در ابتدا روابط خانوادگی و شرایطی که نوجوان در آن شرایط پرخاشگری می‌کند را بررسی کنید.
شاید نیاز باشد روابط خود با فرزندتان را اصلاح کنید.
در زمانی که هم شما و فرزندتان آرام هستید، توضیح دهید که احساس عصبانیت به طور کلی نادرست نیست، ولی روشهای غیر قابل پذیرش برای بیان آن وجود دارد.
برای مثال، اگر نوجوان شما حرف‌های نادرست و پرخاشگرانه نسبت به شما بزند، او مجبور است که با پیامدهای مربوط به آن مواجه شود .
کنترل خشم را هم خود بیاموزید و هم به فرزندتان یاد دهید.
در صورتی که خشم خود را کنترل نکنید، شما نمی‌توانید به نوجوان خود کمک کنید.
همانطور که مفهوم آن هم سخت می‌باشد،خیلی سختگیری نکنید و اجازه دهید تصمیمات متناسب با سن خود را بگیرد مشکلات بزرگ را ندیده می‌گیرید الان وقتی است که باید واکنش نشان دهید و قبل از اینکه مشکل بزرگتر شود، کاری بکنید.
بسیاری از والدین نمی‌خواهند فرزندشان تا بزرگسالی روی هیچ گونه نا امیدی، درد، شکست و تلخی را ببیند.
سعی می‌کنند به گونه‌ای از کودک و نوجوانشان مراقبت کنند که حتی یک ویروس کوچک سرماخوردگی هم نتواند او را ناراحت کند،
همین امر یکی از دلایل پرخاشگری در نوجوانان است
اما دور نگه داشتن فرزندتان از واقعیتهای زندگی، فرصتهای ارزشمند یادگیری را از او می‌گیرد و او وقتی وارد جامعه واقعی می‌شود بیشتر آسیب پذیر خواهد بود چون دیگر نمی‌داند چگونه به تنهایی گلیم خود را از آب بیرون بکشد.
بهتر است که خانواده‌ها با فرزندان‌شان به صورت دوستانه در خصوص «تمام مسائل»صحبت کنند و تا حدی صمیمی باشند که فرزندان پدر و مادر خود را به عنوان محرم‌ترین دوست و بزرگ‌ترین حامی قلمداد کنند.
زمانی که شما و فرزندتان آرام هستید برای او توضیح دهید که هیچ اشکالی ندارد که او احساس خشم داشته باشد و احساسات امری طبیعی هستند.
اما روش هایی که او برای ابراز خشم خود به کار می برد غیر قابل پذیرش هستند.
توصیه طلایی به والدین این است که اگر می‌خواهید فرزندتان در زندگی خود اشتباهات بزرگی نکند، آزادی منطقی را در تصمیم‌گیری و رفتار به او بدهید و همیشه از دور در نقش یک حامی مراقبش باشید؛
به بیان دیگر، در مسیر زندگی فرزندان‌تان، نقش گاردریل و محافظ را در جاده زندگی بازی کنید و نخواهید که یکسره فرمان زندگی‌شان را در دست داشته باشید.
