نازایی: علل، جلوگیری، علائم قبل از ازدواج، درمان در طب سنتی / عفونت و نازایی
نازایی (ناباروری): علل، جلوگیری، علائم قبل از ازدواج / درمان نازایی در طب سنتی با گیاهان دارویی / برای درمان نازایی چه بخوریم / نازایی بدون علت / عفونت و نازایی / نازایی ثانویه
نازایی (ناباروری) : در این مقاله از بخش بارداری در وبسایت نایریکا به نازایی, علل نازائی, برای درمان نازایی چه بخوریم, جلوگیری از نازایی, علائم نازایی قبل از ازدواج, درمان نازایی در طب سنتی, نازایی بدون علت چیست, عفونت و نازایی, درمان نازایی با گیاهان دارویی, نازایی ثانویه می پردازیم.
با ما همراه باشید.
اگر درباره این مقاله اطلاعات مفید یا تجربه ای دارید در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.
برای دسترسی سریع به محتوای متن از لینکهای زیر استفاده کنید:
- علل نازائی
- برای درمان نازایی چه بخوریم
- جلوگیری از نازایی
- علائم نازایی قبل از ازدواج
- درمان نازایی در طب سنتی
- نازایی بدون علت چیست
- عفونت و نازایی
- درمان نازایی با گیاهان دارویی
- نازایی ثانویه
علل نازائی
خانمهای بسیاری هستند که خیلی زود شوق و ذوق و امید مادر شدن خود را از کف میدهند و ترس نازایی دلشوره روزها و شبهایشان میشود.
برای بارداری، آزادشدن دورهای تخمک ضروری است اما عواملی مؤثر چون ریتم قاعدگی، دمای پایه بدن، فاکتورهای تخمدان، لوله رحم، واژن و اندومتریوز (وجود بافت رحم در مکانی غیر از رحم) نیز مؤثرند.
واژن و ترشحات آن در تغذیه، ذخیره و حرکت تدریجی اسپرمها به قسمتهای بالاتر و محافظت آنها از محیط اسیدی واژن نقش مهمی دارد.
مشکلاتی که به نازایی ناشی از عدم تخمک گذاری مربوط هستند عبارتند از:
سندرم تخمدان پلی کیستیک، نارسایی زودرس تخمدان، افزایش هورمون پرولاکتین، اختلال تیروئید و نقایص فاز ترشحی و اختلال سیستم ایمنی مثل ویتیلیگو (لک و پیس)، کم کاری پاراتیروئید، دیابت، کم خونی، نارسایی غدههای تیروئید و فوق کلیه.
عوامل رحمی بیشتر باعث سقط جنین میشوند تا نازایی.
فیبرومها و اندومتریوز از علل مهم رحمی در نازایی میباشند.
مواردی که علل نازایی زنان را شامل میشود:
۱ ـ اختلالات تخمکگذاری که به طور عمومی از آن به عنوان تنبلی تخمدان یاد میشود که جزو علل شایع نازایی بوده، ژنتیک در بروز آن نقش دارد و از بیماریهایی است که درمانهای متنوعی برای آن یافت شده و معمولا خوش عاقبتتر از سایر علل نازایی است.
۲ ـ اختلالات در لولههای رحمی که حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از علل نازایی در زنان است.
انسداد لولههای رحمی میتواند به دلیل عفونتهای مکرر لگنی (عفونت لگن)، مشکلات مادرزادی، چسبندگی ناشی از بیماری اندومتریوز یا چسبندگی ناشی از عمل جراحی باشد.
راه تشخیص این بیماری هیستروسالپنگوگرافی یا عکسبرداری از رحم با مواد حاجب رادیولوژی است که هر چند روش دردناکی است اماروش تشخیصی دقیق و مطمئنی است.
۳ـ اختلال در ذخیره تخمدانی که در واقع به دلیل مشکلات ژنتیک، اشعه و برخی داروها، تخمدانها به طور زودرس از کار افتاده و دیگر تخمکگذاری نمیکنند.
این بیماری در واقع نوعی یائسگی زودرس است.
۴ـ اختلال در شکل رحم که علت چندان شایعی نیست و بیشتر مواقع منجر به سقطهای مکرر (نهناباروری) میشود.
این بیماری نیز با هیستروسالپنگوگرافی قابل تشخیص است.
باید دانست که فیبرومها (میومها) ی رحمی برخلاف تصور عمومی منجر به نازایی نمیشوند.
۵ ـ اختلالات سرویکس (دهانه رحم) که حدود ۵ درصد از علل نازایی در زنان را تشکیل میدهد و میتواند ژنتیک باشد.
۶ ـ در نهایت بیماریهای ایمونولوژیک یا سیستمیک مثل نارسایی کلیه و کم کاری تیروئید که ضمن از کار انداختن سیستمهای دیگر بدن موجب اختلال در عملکرد سیستم تناسلی و نازایی میشود.
برای درمان نازایی چه بخوریم
- برای درمان نازایی چه بخوریم؟
- آیا تغذیه نقشی در درمان ناباروری دارد؟
- خوراکی های مقوی برای باردار شدن کدامند؟
دکتر محمد کشاورز، متخصص تغذیه و رژیم درمانی در پاسخ به این سوالات می گوید: ” بله، بعضی از مواد غذایی تاثیرشان در تقویت باروری و درمان نازایی ثابت شده است.
برای مثال، ویتامین E که در افزایش میل جنسی تاثیر زیادی دارد.
این ویتامین بیشتر در منابع گیاهی مانند روغن آفتاب گردان و زیتون، ذرت و بادام، آجیل تازه (فندق، بادام، گردو)، اسفناج، کلم پیچ، سویا و سیب زمینی یافت می شود.
در میوه هایی مانند هلو و مارچوبه هم این ویتامین وجود دارد.
به جز منابع طبیعی، ویتامین E به صورت مصنوعی و به شکل قرص و آمپول نیز تولید می شود ولی بهتر است از منابع طبیعی نیاز روزانه تأمین شود، نیازی که معادل ۷ تا ۹ میلی گرم در روز است.
ماده مغذی دیگری که تاثیرش اثبات شده ویتامین A است به طوری که کمبودش می تواند موجب کاهش قدرت باروری شود.
این ویتامین در آقایان باعث ساختن اسپرماتوزوئید می شود و در خانم ها هم روی تولید هورمون های جنسی که به باروری کمک می کنند، موثر است.
جگر، شیر، پنیر، خامه و کره منابع غنی این ویتامین هستند.
این ماده مغذی در سبزی ها و میوه های زرد رنگی مانند هویج، کدو، سیب زمینی، هلو، زردآلو و طالبی، در سبزی ها و میوه های قرمز رنگ مانند گوجه فرنگی و همین طور در سبزی هایی با برگ سبز تیره به مقدار زیاد وجود دارد؛ البته پیش سازش که در بدن به این ویتامین قابل تبدیل است.”
اسید آمینه ای مفید به نام ال آرژنین
یکی دیگر از مواد موثر در قدرت باروری، اسید آمینه ای است به نام ال آرژنین.
دکتر کشاورز نقش این اسید آمینه را در تقویت باروری و قوای جنسی، انکارناپذیر می داند:
” ما برای افرادی که دچار ضعف میل جنسی هستند، مصرف ال آرژنین را ۲ تا ۶ ساعت قبل از نزدیکی توصیه می کنیم.
برای خانم ها و آقایان هم فرقی نمی کند، چون این اسید باعث تقویت میل جنسی در هر دو جنس می شود.
البته در آقایانی که دچار مشکل انزال زودرس هستند، مصرف ۲ تا ۵ گرم از این اسید آمینه تاثیر فوق العاده ای دارد.”
جلوگیری از نازایی
زوج ها می توانند این طرز فکر را در خود ایجاد کنند که به جای این که اجازه بدهند شرایطی پیش بیاید که در آن به دنبال آزمایش های ناباروری بروند، باید تمام اطلاعات لازم در مورد ناباروری را کسب کنند که راه حل های ناباروری را ارائه می کنند.
بنابراین این راه حل های ناباروری می توانند به عنوان روش های پیشگیری از ناباروری عمل کنند.
اما این اتفاق به ندرت می افتد و به این دلیل است که زوج های بیشتر و بیشتری به دنبال درمان ناباروری می روند.
سیگار کشیدن
رعایت روش های پیشگیری از ناباروری مشکل است مگار این که افراد اهمیت ایجاد تغییر در سبک زندگی را بفهمند.
بسیاری از زوج ها عادت هایی دارند که به ناباروری منجر می شوند.
سیگار کشیدن یکی از این عادات است.
سیگار کشیدن در مردان تعداد اسپرم را کاهش می دهد و بر تحرک اسپرم نیز تاثیر می گذارد.
سیگار کشیدن در زنان باعث سقط جنین می شود.
بنابراین ترک سیگار یکی از مهم ترین روش های پیشگیری از ناباروری است.
ترک سیگار نه تنها احتمال ناباروری را کاهش می دهد بلکه باعث بهبود سلامت فرد نیز می شود.
ورزش
زوج هایی که عادت هایی مانند انجام ورزش های کم شدت، تمدد اعصاب و مراقبه دارند کمتر مستعد ناباروی هستند.
حتی یوگا یک گزینه خوب است.
رژیم غذایی
رژیم غذایی هم در کاهش ریسک ناباروری نقش مهمی دارد.
رژیم غذایی باید با داشتن مقدار مناسب کربوهیدرات، پروتئین و فیبر یک رژیم غذایی متعادل باشد.
اسید فولیک برای زنان بسیار لازم است.
اسید فولیک در سبزیجات سبز برگ، میوه ها، غلات و غیره وجود دارد.
مکمل های فولیک اسید نیز وجود دارند.
زنان باید نه فقط قبل از بارداری بلکه در سه ماهه اول بارداری نیز فولیک اسید را در رژیم غذایی خود بگنجانند.
رژیم های غذایی خوب و سالم یکی از بهترین روش های پیشگیری از بارداری هستند که برای آن به هیچ تشویقی نیاز نیست.
برای جلوگیری از عدم تعادل هورمونی باید وزن بدن متناسب با قد نگه داشته شود.
فعالیت هایی که می توانند ایجاد مشکل کنند.
باور به این ضرب المثل قدیمی “پیشگیری بهتر از درمان است به افراد کمک می کند خود را آزمایش های ناباروری دور نگه دارند.
آن ها باید بفهمند فعالیت های خاصی که آگاهانه یا ناآگاهانه انجام می دهند مانع باروری آن ها می شوند.
بعضی افراد ورزش های پرشدتی انجام می دهند که می توانند در بلند مدت پرخطر باشند.
در صورت انجام چنین ورزش هایی زنان می توانند دچار اختلالات قاعدگی بشوند و مردان دچار کاهش تولید اسپرم در بیضه ها می شوند.
روش های پیشگیری از ناباروری شامل اجتناب از انجام ورزش های سخت به مدت طولانی و انجام ورزش های کم شدت هستند.
عوامل محیطی
ناباروری می تواند به خاطر قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی زیان بار نیز ایجاد بشود.
این عوامل می توانند به شکل آفت کش ها، فلزات سنگین/ سرب، مواد شیمیایی بسیار سمی، قرار گرفتن در معرض پرتوهای خطرناک و غیره باشند.
حفاظت از خود در برابر این عوامل یکی از روش های پیشگیری از ناباروری است.
علائم نازایی قبل از ازدواج
تغییر در سیکل قاعدگی و تخمک گذاری در زنان ممکن است از علائم مرتبط با ناباروری باشد.
علائم ناباروری زنان شامل موارد زیر میباشند:
- پریودهای غیر طبیعی.
- خونریزی شدیدتر یا خفیف تر از حد معمول است.
- پریودهای نامنظم.
- تعداد روزهای بین هر دو پریود متوالی در ماههای مختلف متفاوت است.
- پریود نشدن.
- فرد اصلاً پریود نشود یا پریود به طور ناگهانی قطع شود.
- پریودهای دردناک.
- کمر درد، لگن و گرفتگی عضلات ممکن است رخ دهد.
برخی اوقات ناباروری زنان با مشکلات هورمونی در ارتباط است.
در این شرایط علائم عبارتاند از:
- مشکلات پوستی از جمله زیاد شدن آکنه
- تغییر در میل جنسی.
- رشد موهای تیره روی لبها، قفسه سینه و چانه.
- ریزش مو یا نازک شدن تارهای مو.
- افزایش وزن.
- خارج شدن مایع سفید رنگ از نوک سینهها که ربطی به شیردهی ندارد.
- درد در رابطه جنسی.
درمان نازایی در طب سنتی
بعضی از موارد این نارساییها از کاهش یا عدم توانایی ذهنی ناشی میشود که آن هم از سردی مغز است؛ برای درمان، انجام کارهای زیر در یک دوره ۴۰ تا ۱۲۰ روز (بسته به میزان سردی اندام و تن) بسیار کمککننده است:
۱٫ روغنمالی کمر، زیر شکم، آلت و بیضهها، کشاله ران و اطراف آن با ترکیبی از روغن زیتون بودار و روغن کنجد
۲٫ بادکش کمر، زیر شکم یک شب در میان ۲۱ مرحله
۳٫ استفاده از نخود بهروشهای زیر:
الف) نخودآب (یک لیوان نخود + پیاز + روغن زیتون + نمک و فلفل + آب)
ب) آبگوشت (هفتهای ۳ وعده بهعنوان شام)
ج) مصرف نخودچی و کشمش روزی یک مشت
۴٫ استفاده از املت تخممرغ و پیاز هفتهای سه وعده (مقداری پیاز را در کمی روغن زیتون آرامآرام تفت داده سپس در آن چند عدد تخممرغ محلی ریخته و استفاده کنید، برای نتیجه بهتر میتوانید به این غذا تعدادی خرما نیز اضافه کنید)
۵٫ عرق طارونه شبی یک لیوان بههمراه یک قاشق مرباخوری عسل
۶٫ ارده با شیره انگور بهعنوان صبحانه هفتهای ۳ تا ۴ وعده
۷٫ ترک یا کاهش جدی خوراکیهای سرد مخصوصاً در شب حداقل یک دوره ۴۰روزه
۸٫ مصرف این خوراکیها نیز توصیه میشود:
الف) خرما روزی ۳ عدد
ب) بادام درختی روزی ۱۴ عدد (باید دانهدانه مثل آدامس با فاصله زمانی نیم ساعت میل شود)
ج) زیتون صبحها ۷ عدد
د) انجیر شبانگاه ۷ عدد
ه) استفاده از فسنجان بادام (نیم بادام درختی +نیم گردو) هفتهای یک تا ۲ بار
و) استفاده از بذرهای کنجد، سیاه دانه، یونجه، هویج، کتان بههرشکل ممکن
۹٫ دوسین روزی یک قاشق مرباخوری (عسل سه واحد+ سیاهدانه نیمکوب یک واحد)
۱۰٫ استفاده از نان باروری برای درمان عدم باروری مردان بسیار عالی جواب میدهد؛ طرز تهیه نان باروری به این صورت است که ترکیبی از ۴۰ عدد سفیده تخممرغ محلی نطفهدار + پودر نخود + پیاز را بهصورت کوکو درست کرده و آن را هفت قطعه کرده و طی هفت روز مصرف کنید؛ میتوانید در تهیه آن از سبزیجات معطر و ادویه نیز استفاده کنید.
اگر با انجام موارد بالا نتیجه مطلوب حاصل نشد باید زیرنظر یک طبیب سنتی درمان را پیگیری کنید؛ ادامه درمان هم شامل حجامت و زالودرمانی است که بسته به تشخیص طبیب و شرایط بیمار تجویز میشود.
نازایی بدون علت چیست
زمانی که یک زوج به تعداد دفعات لازم نزدیکی جنسی؛ مخصوصاً قبل و نزدیک به زمان تخمک گذاری، داشته باشند و حداقل یک سال برای بچهدار شدن تلاش کرده باشند که برای زنان بالای ۳۵ سال این زمان شش ماه است، ولی هنوز موفق به بارداری نشدهاند و نتایج آزمایشهای معمول ناباروری نیز مشکلی را نشان ندهد، معمولاً ناباروری با علت نامشخص تشخیص داده میشود.
در این حالت تخمک گذاری منظم و لولههای رحم باز است، هیچ نوع چسبندگی یا آندومتریوز وجود ندارد، تولید اسپرم در مرد طبیعی و نتیجۀ آزمایش پس از نزدیکی یا PCT مثبت و نتایج تمام آزمایشهای رایج ناباروری نیز طبیعی است.
در حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد تمامی زوجهای نابارور با چنین شرایطی مواجه هستند و علت ناباروری آنها نامشخص تشخیص داده میشود.
در دسترس بودن امکانات و انجام آزمایشهای دقیق و بیشتر، معمولاً به پزشک در شناسایی دقیقتر مشکل کمک خواهد کرد.
با این حال، هرچه میزان آزمایشهای ناباروری انجامشده کمتر باشد، احتمال تشخیص ناباروری با علت نامشخص بالا میرود.
دلایل اغلب موارد ناباروری با علت نامشخص معمولاً یکی از سه عامل زیر است:
عوامل ایمونولوژیک:
سیستم ایمنی بدن شما ممکن است در برابر اسپرم مرد واکنش نشان دهد و آنها را بکشد، مانع تحرک آنها شود یا باعث چسبندگی اسپرمها به یکدیگر شود.
پوشش تخمک در برخی زنان نسبت به اسپرم واکنش ایمنی نشان میدهد که مانع از چسبندگی اسپرم به تخمک و لقاح میشود.
ناهنجاریهای مربوط به لولههای رحم و آندومتریوز:
در برخی موارد، ممکن است مکانیسم دریافت تخمک توسط لولههای رحم هنگام تخمکگذاری و انتقال تخمک در لولهها دچار نقص باشد و به درستی عمل نکند.
غیرطبیعی بودن تخمک مثل پیری زودرس:
برخی از موارد ناباروری با علت نامشخص به خاطر تولید تخمکهای غیرطبیعی اتفاق میافتد.
در این حالت تخمکهای آزادشده ساختاری غیرطبیعی یا ناهنجاریهای کروموزومی دارند.
دلایل دیگر شامل موارد زیر است:
به دام افتادن تخمک:
در برخی موارد، تخمک پس از تولید و رشد در درون فولیکول، بدون آزاد شدن از درون فولیکول تبدیل به جسم زرد میشود و در درون جسم زرد به دام میافتد که به این عارضه، سندرم فولیکول پارهنشده لوتئینیزه یا LUF میگویند.
عفونت و نازایی
یکی از مسایل نازایی مربوط به خانم ها عفونت است.
عفونت ها می توانند قسمت های مختلف دستگاه ژنیتال داخلی یا خارجی زن را درگیر کنند.
دستگاه تناسلی زنان به دو قسمت داخلی و خارجی تقسیم می شود.
بخش های خارجی نظیر واژن و دهانه رحم بیشتر در معرض آلودگی هستند.
عفونت این مناطق تاثیر زیادی بر روی زایایی زن ایجاد نمی کند و به درمان های ساده پاسخ می دهند.
دستگاه تناسلی داخلی شامل رحم، لوله های رحمی و تخمدان ها است.
اساساً نوع باکتری و میکروبی که این قسمت ها را آلوده می کند با نوع آلودگی ژنیتال خارجی متفاوت است.
راه آلودگی به این میکروب ها نیز متنوع است نظیر تماس جنسی آلوده، خون و….
مهمترین عارضه این عفونت ها امکان بسته شدن و آسیب لوله های رحمی است.
زیرا وجود لوله های رحمی برای انتقال تخمک و باروری آن توسط اسپرم ضروری است.
عفونت لوله های رحمی حدوداً ۱۰ درصد نازایی ها را تشکیل می دهد.
علایم این عفونت ها بر خلاف عفونت های دستگاه تناسلی خارجی دیر بروز می کند.
ممکن است در موارد خفیف تا متوسط هیچ علامتی از نظر بالینی نداشته باشند.
گاهی عفونت های داخلی به صورت حاد، ناگهانی و شدید به صورت تب، ترشحات واژینال و… ظاهر می شود که اگر تشخیص داده نشوند در سال های بعد یعنی هنگام مراجعه خانم برای درمان نازایی با گرفتن عکس رنگی سابقه یک عفونت در سال های قبل مشاهده می شود که باعث بسته شدن لوله ها می شود و در بعضی موارد بدون ایجاد علایم بالینی عوارض بدی بر جا می گذارد.
اجسام خارجی نظیر آی.یو.دی (IUD) تامپون ها و… عواملی هستند که بدن را مستعد عفونت می کنند.
البته در صورت کنترل های مرتب درصد ابتلا کاهش پیدا می کند.
بیماری های عفونی نیز از طریق خون با منشأهای مختلف می توانند مشکلاتی را ایجاد کنند.
از این قبیل عفونت ها می توان سل را نام برد که در کشور ما در موارد نادری مشاهده می شود.
ولی در افراد مهاجری که از سایر کشورها آمده اند موارد بیشتری دیده شده است.
ویروس HIV نقشی در نازایی ندارد.
اما به دلیل سرکوب شدن سیستم ایمنی در این بیماری، در نتیجه مستعد شدن بیمار به عفونت های مختلف می تواند به طور غیرمستقیم باعث نازایی شود.
عفونت های سیستم تناسلی داخلی علایمی را به دنبال دارد ، دردهای زیرشکم معمولاً شایع است، دردکمر، ترشحات واژینال و در صورت همراه شدن با عفونت ژنیتال خارجی سوزش، خارش هم دیده می شود.
گاهی اوقات نیز بی نظمی هایی در پریود دیده می شود.
عفونت رحمی با ایجاد خراش ها و زخم باعث ایجاد خونریزی ها و لکه هایی وسط سیکل ماهانه می شود.
در مراحل حاد بیماری تب وجود دارد ولی در مواقع مزمن دیده نمی شود.
درمان نازایی با گیاهان دارویی
گیلاس زمستانی
گیلاس زمستانی یا همان جینسنگ هند برای زنان نابارور بسیار مفید است ، زیرا این گیاه به حفظ تعادل هورممونی و ترویج عملکرد صحیح اندام های تناسلی کمک می کند .
همچنین این گیاه کمک می کند تا سطح استرس کاهش یابد .
مخلوط یک قاشق غذاخوری پودر گیلاس زمستانی با یک لیوان آب گرمسپس نوشیدن آن دو بار در روز
توجه : با توجه به عوارض جانبی احتمالی ، توصیه می شود تحت نظارت پزشکی از این گیاه استفاده کنید .
انار
انار می تواند با افزایش جریان خون به رحم و ضخیم کردن پوشش داخلی رحم به درمان نازایی با کمتر شدن احتمال سقط جنین و ترویج رشد سالم جنین کمک کند .
باتوجه به مطالعات ۲۰۱۵ در جمله فارماکوگنوزی منتشر شده ، انار می تواند به عنوان یک مکمل به منظور افزایش طول عمر ، باروری و نرخ رشد استفاده شود ، با این حال باید دوز دقیقی برای مصرف آن در نظر گرفت تا دچار عوارض جانبی نشوید .
مخلوط مقدار مساوی از دانه انار پودر شده و پودر پوست انار سپس در یک شیشه که هوا نرود نگه داری کنید ، نصف قاشق چای خوری از این مخلوط را در یک لیوان آب گرم دو بار در روز برای چند هفته مصرف کنیدهمچنین شما می توانید روزانه انار یا آب انار مصرف کنید
دارچین
دارچین می تواند با عملکرد مناسب تخمدان به مبارزه با ناباروری موثر باشد و حتی به درمان نازایی کمک کند .
تحقیقی که در سال ۲۰۰۷ در یک مجله باروری و نازایی منتشر شده نشان داد که افزودن دارچین می تواند به بهبود دوری از قاعدگی در زنان مبتلا به PCOS کمک کند .
همچنین دارچین برای درمان مشکلات مانند : اندومتریوز ، فیبروئید رحم و آمنوره ( فقدان دور های قاعدگی ) کمک کند .
دارچین به پیشگیری از عفونت مخمر نیز کمک می کند .
اضافه کردن یک قاشق چای خوری پودر دارچین در یک فنجان آب گرم و سپس نوشیدن آن یک بار در روز برای چند ماههمچنین می توانید دارچین را در رژیم غذایی خود اضافه کنید
توجه : روزانه بیش از دو قاشق غذاخوری از این ادویه استفاده نکنید .
گیاه پنج انگشت
این گیاه به بهبود تخمک گذاری با توجه به سطح پرولاکتین بالا و همچنین به مبارز با PCOS کمک می کند .
اضافه کردن یک قاشق چای خوری پنج انگشست تازه یا خشک شده در یک فنجان آب جوش سپس جوشاندن به مدت ده دقیقه و سپس نوشیدن این چای یک بار در روز به مدت چند هفته یا چند ماههمچنین می توانید مکمل گیاه پنج انگشت را به صورت کپسول یا عصاره با مشورت پزشک مصرف کنید
توجه : این گیاه بر روی هورمون های خاصی تاثیر می گذارد و زنان مبتلا به بیماری هایی مانند : سرطان سینه یا کسانی که درحال مصرف دارو های خاصی هستند بهتر است از مصرف آن پرهیز کنند .
توجه : اگر شما تحت لقاح مصنوعی هستید می تواند برای عملکرد بهتر از این گیاه استفاده کنید .
خرما
خرما شمال چندی مواد مغذی است که می تواد به افزایش توانایی در باروری در درمان نازایی کمک کند .
خرما غنی از ویتامین های E ، A و B و همچنین آهن است که برای یک زن حامله بسیار ضروری است .
ده عدد خرما بدون هسته را با دو قاشق غذاخوری گشنیز خرد شده به خوبی مخلوط کنید و سپس یک فنجان شیر گاو به آن اضافه کنید و اجازه دهید تا بجوشد و پس از سرد شدن یک بار در روز به مدت یک هفته از تاریخ آخرین دوره خود مصرف کنید
همچنین خوردن شش تا هشت عدد خرما به عنوان یک میان وعده سالم می تواند به شما کمک کند
نازایی ثانویه
ناباروری ثانویه به معنای ناتوانی در باردار شدن یا عدم بارداری در فردی است که قبلا باردار شده، این موضوع بیش از آنچه فکر کنید رایج می باشد؛ علت تقریبا ۵۰ درصد ناباروری ها است.
در حقیقت بیشتر زوج ها ناباروری ثانویه را در مقایسه با ناباروری اولیه (ناباروری برای بار اول) تجربه می کنند.
بارداری ثانویه در زنانی رایج است که تا اواخر دهه ۳۰ یا حتی ۴۰ سالگی، که باروری بسیار کاهش پیدا می کند، برای داشتن دومین فرزند صبر کرده اند.
گاهی اوقات باردار نشدن برای دومین بار یا در دفعات بعدی مربوط به عوارضی است که طی بارداری یا زایمان پیشین به وجود آمده است (مثلا آسیب به رحم)؛
اما غالبا علت ناباروری ثانویه همان دلایل دخیل در ناباروری اولیه مانند افزایش سن، چاقی مشکلات تخمک گذاری و غیره است.