سیروز کبدی: علت، علائم، تشخیص، راههای انتقال، درمان گیاهی و طب سنتی
سیروز کبدی: علت، علائم، تشخیص، راههای انتقال و درمان گیاهی و طب سنتی / آیا سیروز کبدی کشنده است / آیا سیروز کبدی قابل درمان است
سیروز کبدی : در این مقاله از بخش بیماری های گوارشی و کبد در وب سایت نایریکا به سیروز کبدی, سیروز کبدی چیست, علت سیروز کبدی, علائم سیروز کبدی, تشخیص سیروز کبدی, درمان سیروز کبدی, سیروز کبدی و مرگ, راههای انتقال سیروز کبدی, آیا سیروز کبدی کشنده است, آیا سیروز کبدی قابل درمان است, درمان گیاهی سیروز کبدی, درمان سیروز کبدی در طب سنتی, خرما و سیروز کبدی می پردازیم.
با ما همراه باشید.
اگر درباره این مقاله اطلاعات مفید یا تجربه ای دارید در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.
برای دسترسی سریع به محتوای متن از لینکهای زیر استفاده کنید:
- سیروز کبدی چیست
- علت سیروز کبدی
- علائم سیروز کبدی
- تشخیص سیروز کبدی
- درمان سیروز کبدی
- سیروز کبدی و مرگ
- راههای انتقال سیروز کبدی
- آیا سیروز کبدی کشنده است
- آیا سیروز کبدی قابل درمان است؟
- درمان گیاهی سیروز کبدی
- درمان سیروز کبدی در طب سنتی
- خرما و سیروز کبدی
سیروز کبدی چیست
سیروز کبدی التهاب شدید کبد یا Alcoholic liver ، یک بیماری کبدی است که عموما با مصرف بیش از حد الکل، برخی از داروها و .. بروز پیدا می کند به نحوی که در کار کبد اختلال ایجاد کرده و کبد دیگر نمی تواند از عهده وظیفه خود، یعنی دفع ضایعات از خون، بربیاید .
بصورت ساده تر؛ کبد پس از هر بار صدمه دیدن، نهایت سعی خود را میکند تا خودش را التیام دهد که در این فرایند، بافت های همبند در محل زخم ایجاد شده و با تجمع آن ها، عملکرد کبد بتدریج مختلف شده بطوری که کبد در مراحل پیشرفته سیروز دیگر قادر نیست تا به خوبی کار کند و وظایفت خود را انجام دهد.
این عوامل همگی سبب بروز سیروز کبدی و در نهایت ابتلا کبد به واکنشهای التهابی شده که رفته رفته این امر به فیبروز تبدیل می شود.
سیروز کبدی انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
- صفراوی
- قلبی
- سوختوسازی (ارثی و دارویی)
- کریپتوژنیک و متعاقب ویروسی یا پس از نکروز
- الکلی
- متفرقه
علت سیروز کبدی
هر چند مصرف درازمدت الکل شایعترین علت سیروز است ولی سایر علل سیروز عبارتند از: شایعترین علت در کشور ما ابتلا به ویروسهای هپاتیت B و C و D میباشد که البته برخی از بیماران به دلیل هپاتیت مزمن به سیروز مبتلا میشوند.
تعدادی از بیماران به دنبال بیماریهای ارثی مانند فیبروزکیستیک، کمبود آنزیمی به نام ۱- آلفاآنتی تریپسین، گالاکتوزومی و بیماری ذخیرهای گلیکوژن به سیروز مبتلا میشوند.
دو نوع اختلال ارثی دیگر نیز میتواند ایجاد سیروز کند که یکی ویلسون به دلیل تجمع مس و دیگری هموکروماتوز به دلیل ذخیره آهن میباشد.
در بیماران ویلسونی مس در انساجی مانند مغز و کلیهها و قرینه رسوب میکند.
در هموکروماتوز آهن زیادی جذب میشود و در انساجی مانند لوزالمعده، پوست، مخاط روده، قلب، غدد داخلی و کبد رسوب میکند.
از علل دیگر سیروز انسداد طولانی مدت مجاری صفراوی بهر دلیل میباشد.
در واقع مجاری صفراوی حامل صفرا از کبد به رودهها جهت هضم چربیها میباشند.
در اطفال علت سیروز انسداد مادرزادی این مجاری است که به آترزی مجاری مشهور است.
در این حالت باعث برگشت صفرا به کبد و آسیب کبدی میگردد.
البته به وسیلهٔ جراحی میتوان این مجاری را باز کرد و به بیماران کمک کرد.
در بزرگسالان مجاری صفراوی ممکن است بدلایلی ملتهب و دچار انسداد شوند از جمله این دلایل بیماری سیروز صفراوی اولیه است.
نوع دیگر سیروز صفراوی به دلیل عمل جراحی کیسه صفرا (کوله سیستکتومی) میباشد که به دنبال آن مجرای صفراوی به دلیل عمل جراحی آسیب میبینند.
از علل غیر شایع دیگر واکنش شدید به بعضی داروها یا مصرف طولانی مدت بعضی داروها و سموم محیطی و نیز نارسائی احتقانی قلب که باعث احتقان کبد و در نهایت سیروز میگردد.
علائم سیروز کبدی
بیماران مبتلا به سیروز اکثرا علائم مختصری دارند.
بیماران ممکن است حالاتی مانند خستگی، ضعف، ناتوانی، بی اشتهایی، تهوع و یا کاهش وزن داشته باشند.
اگر سیروز کبدی به مرحله جدی و پیشرفته برسد، چشم ها و پوست بیمار زرد میشود. این تغییر رنگ در اثر افزایش غلظت بیلیروبین در خون است
خونریزی واریسهای مری
بله مری نیز واریس میگیرد. واریس مری، رگهای واریسی متورمی است در قسمت پایینی مری که در نتیجه آسیب کبدی ایجاد میشود. این مشکل جزو اولین علایم بالینی شروع سیروز کبدی است که در ابتدا هیچ علامتی بروز نمیدهد.
واریسهای مری در نتیجه فشار زیاد، یعنی در نتیجه افزایش فشار خون در وریدهایی بهوجود میآید که به کبد میرود. در پی آن وریدها متورم میشوند و به واریسهایی تبدیل میشوند که شروع به خونریزی میکنند.
احساس خوابآلودگی در طول روز و بیخوابی در طول شب
در صورت ابتلا به بیماری سیروز، کبد نمیتواند بدرستی به وظایف خود عمل کند و در نتیجه توکسینها یا همان سموم از بدن دفع نمیشوند و سموم خون افزایش مییابند.
به این وضعیت، نارسایی کبدی میگویند که چرخه خواب را به هم میزند. در نتیجه بیمار در طول روز خوابآلوده میشود و در طول شب از اختلالات خواب و بیخوابی رنج میبرد.
تجمع آب در شکم و پاها
یکی از علایم نشاندهنده بیماری سیروز کبدی، ورم یا تجمع آب در شکم (آسیت) است.
اختلال در عملکرد کبد مساوی است با عدم تصفیه خون و دفعنشدن سموم از بدن. در این صورت، این سموم در اعضای بدن تجمع میکنند.
در ابتدا بدن دچار ضعف میشود و به مرور آسیت تولید میکند. آسیت مایعی است که در فضای بین دیواره شکم و اندامهای شکم تجمع میکنند و سپس به پاها میرسد. در نتیجه این اندامها دچار افزایش حجم میشوند و به طور چشمگیری بزرگ و چاق به نظر میرسند.
اسهال خونی و مدفوع قیری رنگ
در برخی افراد مبتلا به سیروز کبدی، افزایش فشار خون در ورید پورت یا سیاهرگ حامل (که خون را به کبد میبرد) مشاهده میشود. در نتیجه واریسهای مری ایجاد میشوند.
اگر وضعیت این واریسها وخیم شود، ممکن است به خونریزی دستگاه گوارش منجر شود. در نتیجه علایمی مانند استفراغ خونی، اسهال خونی و مدفوع قیریشکل بروز میکند.
تب خفیف
بیمار مبتلا به سیروز کبدی ممکن است دچار تب خفیفی بین ۳۸ تا ۳۸٫۵ درجه سلسیوس باشد. اختلال در عملکرد کبد باعث میشود بدن در احاطه سموم قرار بگیرد و در برابر عفونتها و بیماریهایی مانند خونریزی دستگاه گوارش آسیبپذیرتر شود. در نتیجه بدن برای نشان دادن عکسالعمل در برابر این وضع، دمای خود را بالا میبرد.
در بعضی بیماران کبدی، خارش پوست به دلیل رسوب املاح صفراوی در زیر پوست رخ می دهد
زردی پوست و چشمها
اگر سیروز کبدی به مرحله جدی و پیشرفته برسد، چشمها و پوست بیمار زرد میشود. این تغییر رنگ در اثر افزایش غلظت بیلیروبین در خون است.
بیلیروبین یکی از رنگدانههای صفراست و به نوعی در کبد تولید و در کلیهها تصفیه میشود. اما وقتی عملکرد کبد دچار اختلال شده باشد، بیلیروبین بهطور مستقیم وارد خون میشود و گلبولهای قرمز را تخریب میکند.
افزایش غلظت این مایع در خون باعث میشود که رنگ پوست و همچنین سفیدی داخل چشم به زردی بزند.
خون ریزی بینی و لثه ها
نارسایی کبدی یا فشار خون بالای ناشی از سیروز کبدی باعث کاهش پلاکتها میشود. در نتیجه در عمل انعقاد خون اختلالاتی پدید میآید و یکی دیگر از علایم نشاندهنده سیروز کبدی یعنی خونریزی بینی یا خون آمدن از لثهها بروز میکند.
بزرگ شدن طحال
از مشکلات دیگر بیماران سیروزی، وضعیت فشار خون رگ هایی است که در کبد وجود دارند. بطور طبیعی خون از رودهها و طحال از طریق وریدباب وارد کبد میشود.
ولی در این بیماران این جریان خون کند میشود و باعث بالا رفتن فشار در ورید باب میگردد این مسئله باعث توقف جریان طبیعی خون گردیده و باعث بزرگ شدن طحال می شود.
خارش پوست
صفرا ماده ای است که در کبد تولید می شود و در کیسه صفرا ذخیره می گردد. وقتی کبد بیمار می شود، تولید و ترشح صفرا هم دچار اختلال می شود.
لذا در بعضی بیماران کبدی، خارش پوست به دلیل رسوب املاح صفراوی در زیر پوست رخ می دهد. همچنین شیوع بیشتر سنگ کیسه صفرا در این افراد، بدلیل عدم وجود صفرای کافی در کیسه صفرا دیده می شود.
حساسیت بیشتر به داروها
بطور معمول داروها توسط کبد از خون گرفته شده و از بدن پاک میگردند. در بیماران سیروزی، روند پاکسازی بدن از داروها به کندی صورت میگیرد. لذا داروها در بدن تا مدت بیشتری باقی میمانند و حساسیت نسبت به عوارض جانبی داروها بیشتر می شود.
متخصصان دستگاه گوارش توصیه میکنند با مشاهده هر کدام از علایم اشارهشده در بالا، به پزشک مراجعه کنید و آزمایش بدهید.
بیشک هر نوع اختلالی در کار کبد، تمام عملکردهای طبیعی بدن را دچار اختلال و ادامه حیات را با مشکل جدی مواجه میکند.
تشخیص سیروز کبدی
پزشک اغلب از روی علائم بیمار و آزمایش به این بیماری پی میبرد.
پزشک در معاینات بالینی ممکن است در وهله اول متوجه بزرگ شدن اولیه کبد شود و یک آزمایش خون از بیمار انجام خواهد داد و این آزمایشها نشان دهنده بیماری کبد خواهد بود و گاه پزشک ممکن است از بیمار سونوگرافی، سی تی اسکن یا اسکن ایزوتوپ از کبد و طحال به عمل آورد.
گاه پزشک جهت تأیید تشخیص تصمیم به بیوپسی کبد از راه پوست میگیرد؛ که طی این عمل با کمک یک سوزن از طریق پوست وارد کبد شده و نمونهای از نسج کبد گرفته میشود و جهت آسیبشناسی به آزمایشگاه فرستاده میشود.
گاه بهطور اتفاقی در حین جراحی یا انجام لاپاراسکوپی که طی آن از طریق یک لوله دوربین داخل شکم دیده میشود، متوجه کبد فرسوده و چروکیده فرد سیروتیک میشوند.
درمان سیروز کبدی
درمان سیروز، توقف و تأخیر روند پیشرفت و به حداقل رساندن تخریب سلولهای کبدی توقف مصرف الکل میتواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.
هپاتیت الکلی و سیروز بیماریهای وخیمی هستند که به مراقبت بیشتر و طولانی مدت و تدابیر درمانی دقیق نیاز دارد.
درمان بیماری کبدی زمینهای تا حد زیادی نگهدارنده میباشد برای عوارض خاص نظیر واریسهای خونریزی دهنده و آسیت درمانهای ویژه ضرورت دارد.
بعضی مطالعات مطرح میکنند که به کار بردن پردنیزون یا پردنیزولون با دوز نسبتاً زیاد برای درمان بیماران مبتلا به بیماری الکلی شدید و انسفالوپاتی ممکن است مفید باشد استفاده ار گلوکوکورتیکوئیدها در هپاتیت الکلی حاد مورد بررسی است و احتمالاً باید برای مواردی که df بیشتر از ۳۲ باشد نگه داشته شوند.
در یک مطالعه طولانی مدت نشان داده شد که درمان نگهدارنده با کلشی سین پیشرفت بیماری را کند میکند و طول عمر بیمار الکلی کبد را افزایش میدهد.
در صورتی که بیماریهای کومای کبدی قریبالوقوع وجود نداشته باشد باید در برنامه غذایی بیمار مصرف روزانه پروتئین باید در حد معمول ۸۰–۶۰ گرم باشد؛ و در صورتی که بیمار سابقه پیدایش اختلال ذهنی اخیر داشته باشد باید تا حد ۴۰–۳۰ گرم کاهش یابد.
برنامه غذایی سرشار از اسیدامینه شاخه دار را برای بیماران مستعد آنسفالوپاتی کبدی توصیه کردهاند اما ارزش این برنامه برای بیمارانی که سیروز جبران شده دارند به اثبات نرسیده.
تجویز روزانه مکملهای مولتی ویتامین برای بیماران مبتلا به بیماری ورنیکه کورساکوف اضافه شود.
بیمار باید درک کند که دارویی وجود ندارد که بتواند کبد را علیه آثار سوء مصرف بیشتر الکل حفظ کند بنابراین الکل باید مطلقاً منع شود.
بیماران باید برای شرکت در یک برنامه مشاورهای ضد الکل تشویق شوند.
در بیماران دچار سیروز، همه داروها به ویژه داروهایی که توسط کبد یا مجاری صفراوی دفع یا متابولیزه میشوند باید با احتیاط زیاد تجویز شوند.
خصوصاً از مصرف داروهایی که کاربرد زیاد آنها ممکن است بهطور مستقیم یا غیرمستقیم بروز عوارض سیروز را تشدید کنند، باید اجتناب کرد.
به عنوان نمونه درمان شدید آسیت با مواد مدر ممکن است اختلالات الکترولیتی یا کمحجمی خون ایجاد کند که امکان دارد به کوما منجر شود.
بهطور مشابه حتی دوزهای نسبتاً کم داروهای آرام بخش میتواند به انسفالوپاتی عمیق منجر شود ضمناً ممکن است بیماران به آثار سمی استامینوفن حساس باشند.
بهویژه هنگامی که این دارو با الکل مصرف شود میتواند به تجمع بیش از اندازه متابولیتهای سمی حتی در دوزهایی که در حالت عادی سمی نیستند منجر شود.
در شرایط بحرانی چاره نهائی انجام عمل جراحی شنت برای تغییر مسیر خون از وریدباب به جای دیگر است (شنت پورتوکاو) یا انجام پیوند کبد خواهد بود.
اکثر بیماران سیروتیک سالها سلامت زندگی میکنند و اگر دچار عوارض بیماری شوند معمولاً درمان میشوند و بعضی از آنها بهطور موفقیتآمیز با کبد پیوند شده زندگی میکنند.
سیروز کبدی و مرگ
اگر بیماری سیروز کبدی پیشرفت کند و بدتر شود، ممکن است علامت عنکبوت قرمز نازکی روی دست، گردن، صورت و سایر قسمتهای بدنتان ایجاد شود.
شکم نیز نفخ میکند و برخی علائم قرمز بر روی آن پدیدار میشود.
مصرف بیش از حد الکل، رژیم غذایی نامناسب و بدون مواد مغذی، چاقی، دیابت و وجود برخی از سموم در بدن یکی از علل اصلی بروز سیروز کبدی است.
به علاوه، بیماری سیروز کبدی به دلیل بیماری ویلسون، هپاتیت خودایمن، بیماری گرانولوماتوز،هموکروماتوز و سایر بیماریهای ارثی که باعث اختلال در عملکرد طبیعی کبد و سوخت و ساز بدن میشود، بروز میکند.
در بیشتر موارد (۹۰%)، سرطان کبد بعد از ابتلا به سیروز کبدی پدید می آید، سیروز کبدی یک بیماری کبدی است که می توان آن را به عنوان یک وضعیت پیش سرطانی در نظر گرفت.
اگر بتوان مصرف بیش از حد الکل را به عنوان شناخته شده ترین عامل ابتلا به سیروز کبدی شناخت، ویروس هپاتیت C هم عامل بسیار مهم دیگری در ایجاد بیماری سیروز کبدی است.
از بین هر ۱۰۰ نفر که آلوده به ویروس هپاتیت C هستند، ۲۰ نفر دچار سیروز کبدی می شوند، و این در حالی است که ۳۰% موارد سیروز کبدی منجر به سرطان کبد می شود.
در میان دلایل دیگر، می توان هپاتیت B و هموکروماتوز (بیماری ژنتیکی زیادی جذب آهن) را نام برد.
اما عامل جدید دیگری نیز وجود دارد که به میزان روز افزونی باعث ابتلا به سیروز کبدی می گردد:) NASH استئاتوهپاتیت غیرالکلی) این بیماری سندروم متابولیکی است که همراه با چاقی، فشار خون بالا و دیابت است، این عوامل باعث افزایش بیش از حد چربی ها در سلول های کبد و در نتیجه ناهنجاری کبدی می گردند.
خطر سیروز کبدی در کشورهای ثروتمند و صنعتی به سرعت در حال گسترش است، کشورهایی که در آنها، جاقی بیش از حد و عادات غذایی ناسالم زیاد دیده می شوند.
راههای انتقال سیروز کبدی
سیروز کبدی مسری و واگیردار نیست و تنها زمانی که به دلیل بیماری های واگیردار ایجاد شده باشد (مانند هپاتیت B)، بیماری واگیردار به دیگران منتقل خواهد شد اما این به معنای ابتلای فرد به سیروز کبدی نخواهد بود.
از آن جایی که این بیماری مسری نیست به هیچ روشی ممکن نیست از فردی به فرد دیگر منتقل شود.
آیا سیروز کبدی کشنده است
سیروز کبدی بیماری خطرناک و مزمنی است که ساختمان طبیعی کبد را نابود میکند و باعث نارسایی کبد و ازکارافتادن بخشهایی از آن یا همه کبد میشود.
سیروز معمولا بهخاطر هپاتیت B و C و D، کبد چرب، کبد الکلی (بیماری ناشی از مصرف زیاد الکل) و بیماریهای خودایمنی ایجاد میشود.
فرد مبتلا با نشانههایی مثل زردی، بزرگی شکم (به خاطر تجمع آب در شکم)، تغییرات قندخون، تب و دل درد و بی اشتهایی متوجه بیماریاش شده و به پزشک مراجعه میکند؛ یعنی درست وقتی که درمان بسیار دشوار و پرخطر است و ممکن است با شکست مواجه شود.
آیا سیروز کبدی قابل درمان است؟
وقتی سیروز برای کبد رخ می دهد، بیمار تصور می کند کبد وی چنان تخریب شده که دیگر امکان برگشت ندارد، اما واقعیت این است که اگر عامل مسبب را بتوان درمان یا حذف کرد، بیماری فروکش کرده و امکان بازگشت و ساخت مجدد این کارخانه وجود دارد
در مراحل پیشرفته سیروز، تنها گزینه درمانی پیوند کبد است.
درمان گیاهی سیروز کبدی
دانه پاپایا
در طب آیورودا برای دفع سموم کبد و درمان سیروز کبدی از دانه پاپایا استفاده می شود.
مقداری دانه پاپایا را آسیاب کنید تا ۱ قاشق غذاخوری آب دانه پاپایا به دست بیاید، ۱۰ قطره آب لیمو تازه به آن اضافه کرده و به مدت یک ماه هر روز دو یا سه بار از این داروی گیاهی استفاده کنید.
چای سبز
چای سبز حاوی آنتی اکسیدان های فراوان است که اثر استرس اکسیداتیو را کاهش داده و به دلیل خواص ضدویروسی اثر مثبت در درمان هپاتیت ویروسی و سیروز کبدی دارد.
۱ قاشق چایخوری پودر چای سبز (یا ۱ عدد چای سبز کیسه ای) را به ۱ فنجان آب داغ افزوده و بگذارید ۵ دقیقه دم بکشد. سپس با کمی عسل مخلوط کرده و سه بار در روز به صورت منظم بنوشید.
ویتامین C
ویتامین C آسیب ناشی از استرس اکسیداتیو را کاهش داده و از تجمع چربی و بروز سیروز کبدی پیشگیری می کند.
سعی کنید مرکبات همچون پرتقال و لیمو را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
زنجبیل
مواد غذایی سرشار از فیبر از جمله زنجبیل برای حفظ سلامت دستگاه گوارش بسیار مفید است و به دفع سریع سموم کبد کمک می کند.
تکه های زنجبیل را به آب داغ یا چای سبز اضافه کرده و بنوشید.
اضافه کردن زنجبیل به سالاد یا اسموتی نیز تاثیر خوبی در درمان سیروز کبدی دارد.
ریشه قاصدک
مصرف ریشه قاصدک برای پاکسازی کبد، جریان صفرا و بهبود عملکرد کبد مفید بوده و به دلیل خاصیت دیورتیک به کبد کمک می کند تا سموم را به سرعت دفع کند.
چای قاصدک دارای ویتامین C فروان است و به بهبود جذب مواد مغذی و کاهش التهاب کمک می کند.
سیب زمینی شیرین
۱ عدد سیب زمینی شیرین حاوی ۷۰۰ میلی گرم پتاسیم است که برای پاکسازی کبد عالی است.
همچنین دارای آهن، منیزیم، ویتامین B6 ، D و C است و از آن جایی که قند موجود در آن به کندی از طریق کبد وارد خون می شود برای دیابتی ها مضر نمی باشد.
موز
موز نیز حاوی مقادیر فراوان پتاسیم است و با دفع سموم و پاکسازی کبد به درمان بیماری های کبد از جمله سیروز کبدی مفید است.
درمان سیروز کبدی در طب سنتی
خار مریم:
تحقیقات اولیه نشان می دهند که این گیاه می تواند برای افراد مبتلا به بیماری های کبد مرتبط با الکل مفید باشد، اما تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
خار مریم به شکل عصاره مایع، کپسول و تنتور در دسترس است.
توجه: خار مریم ممکن است برای افرادی که از مشکلاتی مانند واریسال خونی یا آسسیت به خاطر سیروز رنج می برند، مناسب نباشد.
هم چنین برای افراد با سابقه بیماری های وابسته به هورمون، توصیه نمی شود.
طب سوزنی:
طب سوزنی برای تسکین دادن ناراحتی ها، مانند خستگی که ناشی از سیروز کبد است، مفید می باشد.
طب سوزنی خود را با یک متخصص انجام دهید.
نقاط طب سوزنی زیادی برای درمان سیروز وجود دارد اما آن ها بسته به علایم و نشانه های بالینی خاص مورد استفاده قرار می گیرند.
خرما و سیروز کبدی
خرما سموم، آلاینده ها، و مواد شیمیایی موجود در مواد غذایی می توانند به شدت سلامت کبد را تحت تاثیر قرار داده و عملکرد آن را مختل کنند.
کبد مسئول تولید بسیاری از ترکیبات مورد نیاز برای سلامت بدن شما است.
کبد قادر است از طریق فیلتر کرده خون مواد زائد و سموم را از بدن دفع کند. این سموم و مواد زائد می توانند به بافت کبد آسیب برسانند.
فیبروز کبد نتیجه بهبود زخمی است که در کبد بر اثر آسیب های کبدی رخ می دهد.
زمانی که کبد آسیب دیده است، بافت همبند به عنوان بخشی از فرایند درمان، کلاژن اضافی و سایر ترکیبات مناسب برای ساخت بافت کبد و یا موثر بر عملکرد آن را تشکیل می دهد.
خرما و یا عصاره دانه خرما به تنظیم و کاهش مقدار فیبروز کبد کمک کرده، بنابراین ممکن است در درمان بیماری هایی مانند سیروز کبدی مفید باشد.
شما حتی می توانید اثر مثبت خرما را با مصرف قهوه افزایش دهید.
کافی است روزی ۳ فنجان قهوه را به جای شکر به همراه خرما استفاده کنید تا کبد سالم تری داشته باشید.