سندرم روده تحریک پذیر (IBS) : علائم، تشخیص، مواد غذایی، درمان دارویی، گیاهی
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) : علائم، تشخیص، درمان دارویی، گیاهی، قطعی و جدید / مواد غذایی مفید برای سندروم روده تحریک پذیر / سندرم روده تحریک پذیر و لاغری / عسل و رازیانه برای روده تحریک پذیر
سندرم روده تحریک پذیر : در این مقاله از بخش بیماری های گوارشی در وبسایت نایریکا به سندرم روده تحریک پذیر, سندرم روده تحریک پذیر چیست, علائم سندرم روده تحریک پذیر, تشخیص سندرم روده تحریک پذیر, درمان دارویی سندرم روده تحریک پذیر, درمان گیاهی سندرم روده تحریک پذیر, درمان قطعی سندرم روده تحریک پذیر, مواد غذایی مفید برای سندرم روده تحریک پذیر, سندرم روده تحریک پذیر و لاغری, درمان سندرم روده تحریک پذیر, عسل برای روده تحریک پذیر, درمان جدید روده تحریک پذیر, رازیانه و روده تحریک پذیر, درمان سندروم روده تحریک پذیر
اگر درباره این مقاله اطلاعات مفید یا تجربه ای دارید در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.
برای دسترسی سریع به محتوای متن از لینکهای زیر استفاده کنید:
- سندرم روده تحریک پذیر چیست
- علائم سندرم روده تحریک پذیر
- تشخیص سندرم روده تحریک پذیر
- درمان دارویی سندرم روده تحریک پذیر
- درمان گیاهی سندرم روده تحریک پذیر
- درمان قطعی سندرم روده تحریک پذیر
- مواد غذایی مفید برای سندرم روده تحریک پذیر
- سندرم روده تحریک پذیر و لاغری
- درمان سندرم روده تحریک پذیر
- عسل برای روده تحریک پذیر
- درمان جدید روده تحریک پذیر
- رازیانه و روده تحریک پذیر
سندرم روده تحریک پذیر چیست (IBS)
سندرم روده تحریک پذیر حالتی است که در آن حرکات غیر ارادی رودهها کم یا زیاد شده و نظم طبیعی خود را از دست میدهد.
این حالت با استرس روحی شدیدتر میشود و سبب بروز دل درد و علائم گوارشی دیگر میشود.
نامهای دیگر این سندرم عبارتند از: کولیت عصبی، کولیت فانکشنال، کولیت موکوسی و آی بی اس IBS میباشد.
حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد مردم جامعه دچار این سندرم میباشند.
در این سندرم ماهیچههای صاف رودهها گاهی بهطور غیرطبیعی انقباضهای طولانی و شدیدتر از معمول پیدا میکنند.
گاهی این انقباضات نابهنگام میباشند.
علت اختلال انقباض ماهیچهها مشخص نیست.
علائم سندرم روده تحریک پذیر
رایج ترین نشانه هایی که در این افراد دیده می شود عبارت است از:
تغییر در عادت های اجابت مزاج
درد شکمی و گرفتگی شکم.
اغلب بعد از اجابت مزاج تسکین پیدا می کند
بعد از رفتن به دستشویی، بیمار ممکن است احساس کند روده کاملا خالی نشده است.
اسهال (IBS-D) میتواند ناشی از حرکات رودهای ناخواسته و مدفوع شکننده باشد؛
یبوست (IBS-C) میتواند همراه با تنش در حرکات روده باشد؛
- گاز اضافی
- مخاط در مدفوع؛
- نیاز ضروری و اورژانسی به دستشویی
- تورم یا نفخ در شکم
- حالت تهوع
- از دست دادن اشتها؛
- کاهش وزن نامعلوم؛
بیشتر نشانه ها بعد از خوردن غذا بدتر می شوند.
عموما دوره های عود ۲ الی ۴ روز طول می کشند و سپس نشانه ها بهبود پیدا می کند یا کاملا برطرف می شود.
نشانه ها و علائم مرتبط با IBS از بیماری به بیمار دیگر متغیر است.
این نشانه ها اغلب شبیه نشانه های بیماری ها یا شرایط دیگر هستند.
روده تحریک پذیر ممکن است نشانه هایی را در بخش های بدن ایجاد کند.
این نشانه ها شامل موارد زیر است:
- ادرار مکرر
- تنفس بد
- سردرد
- درد عضلات یا مفاصل
- خستگی دائم
- درد به هنگام برقراری رابطه جنسی
- عادت ماهیانه نامنظم
اضطراب و افسردگی نیز ممکن است در این افراد دیده شود زیرا چنین شرایطی باعث ایجاد نارحتی و خجالت می شود.
تشخیص سندرم روده تحریک پذیر
برای تشخیص این بیماری هیچ تست آزمایشگاهی و یا تصویربرداری پزشکی خاصی وجود ندارد (با این حال توصیه میشود که بیماران مشوک به ابتلا به این بیماری که سن بیش از ۵۰ سال دارند، تحت غربالگری با کولونبینی قرار گیرند) رد کردن بیماریهایی همچون عفونتهای انگلی، عدم تحمل لاکتوز، رشد بیش از حد باکتریها در روده کوچک و بیماری سلیاک برای تمام بیماران مشکوک به آی بی اس، قبل از تشخیص آیبیاس پیشنهاد میگردد.
زیرا تحقیقات نشان میدهد که بیماری برخی از بیماران مبتلا به علل قابل درمان، به اشتباه آیبیاس تشخیص داده میشود
درمان دارویی سندرم روده تحریک پذیر
داروهایی که معمولا در درمان آی بی اس تجویز می گردند شامل نرم کنندههای مدفوع و ملینها در نوع یبوست غالب (IBS-C) و ضد اسهالها مانند اوپیئویدها، کدئین، دیفنوکسیلات و لوپرامید در فرم اسهال غالب (IBS-D)، با علایم خفیف، میباشند.
داروهای مؤثر بر سروتونین (۵-HT) میتوانند به کاهش علائم در رودهها کمک کنند.
سروتونین حرکات روده را افزایش میدهد، بنابراین آگونیست میتواند به فرم یبوست غالب آی بی اس کمک کند.
درحالی که آنتاگونسیت میتواند باعث بهبودی فرم اسهال غالب آی بی اس شود.
ملینها: برای بیمارانی که به درمان با رژیم غذایی حاوی فیبر پاسخ نمیدهند، مسهلهایی (اسهال آورنده) مانند گلیکولپلیاتیلن، سوربیتول و لاکتولوز میتوانند مؤثر باشند.
لوبیپروستون یک عامل دستگاه گوارش است که برای درمان یبوست مزمن ایدیوپاتیک و یبوست غالب آی بی اس مورد استفاده قرار میگیرد و بهخوبی توسط بزرگسالان و کهنسالان تحمل میشود.
ضداسپاسمها: استفاده از داروهای ضداسپاسم آنتیکولینرژیک مانند هیوسین ان بوتیل بروماید یا دی سیکلومین ممکن است به بیماران، به ویژه کسانی که به اسهال دچارند کمک کند.
یک مطالعه و تحقیق نشان داده است، از هر ۶ بیمار که با داروی ضداسپاسم معالجه شوند ۱ بیمار درمان خواهد شد.
ضداسپاسمها را میتوان در دو گروه تقسیم کرد:
ضد افسردگیهای سه حلقهای: شواهد قوی وجود دارد که دوزهای پایین داروهای ضد افسردگی سه حلقهای میتواند در درمان آی بی اس، به خصوص نوع اسهال غالب مؤثر باشد.
شواهد اندکی از اثربخشی سایر داروهای ضدافسردگی مانند SSRIها وجود دارد.
البته برخی از این داروها مانند فلوکستین در درمان تعدادی از بیماران با آی بی اس نوع یبوست غالب مفید بودهاند.
یک متا آنالیز آزمایشات کنترل شده تصادفی نشان داد که از هر سه بیماری که تحت معالجه با ضدافسردگیهای سهحلقهای قرار گرفتهاند یک نفر بهبود یافته است.
یک مطالعه کنترل شده تصادفی جداگانه نشان داد که ضد افسردگیهای سه حلقهای بهترین راه حل برای بیماران مبتلا به آی بی اس اسهال غالب هستند.
داروهای دیگر: سیلیکات منیزیم آلومینیوم و آلورین میتوانند در درمان آی بی اس مؤثر باشند.
شواهد متناقضی دربارهٔ تأثیرات مثبت داروهای ضدافسردگی بر آی بی اس وجود دارد.
در حالی که برخی متاآنالیزها تأثیرات مثبت داروهای ضدافسردگی را تأیید میکنند، برخی دیگر این موضوع را رد مینمایند.
مطالعات اخیر نشان میدهند که ریفاکسیمین میتواند به عنوان یک درمان مؤثر برای نفخ شکم استفاده شود.
به دلیل نبودِ مدارک کافی برای اثبات منافع اوپیئویدها و همچنین خطر بالقوه وابستگی جسمی و اعتیاد، دربارهٔ استفاده از آنها در درمان روده تحریک پذیر اختلاف نظر وجود دارد.
تاکنون ۲ دارو برای درمان سندروم روده تحریک پذیر مورد تأیید قرار گرفتهاند:
آلوسترون: آلوسترون برای آرامش رودهی بزرگ و کندترکردن حرکات ضایعات در قسمت پایینی روده طراحی شده است.
سازمان غذا و داروی ایالات متحده این دارو را برای مدتی از بازار جمعآوری کرد، ولی پس از چندی مجددا اجازهی فروش آن صادر کرد.
با اینحال آلوسترون تنها باید توسط پزشکان و برای موارد شدید اسهال در زنانیکه درمانهای دیگر بر روی آنها اثر نداشته است، تجویز شود.
مصرف این دارو برای مردان مورد تأیید قرار نگرفته است.
عوارض جانبی این دارو چندان شایع نیست، ولی بسیار خطرناک است.
لذا باید زمانی از این دارو استفاده شود که سایر روشهای درمانی مؤثر واقع نشده باشند.
لوبیپروستون: این دارو با افزایش ترشح مایعات در رودهی باریک به عبور مدفوع کمک میکند.
مصرف این دارو برای زنان بالاتر از ۱۸ سال که از سندروم روده تحریک پذیر و یبوست رنج میبرند، مورد تأیید قرار گرفته است.
تأثیرگذاری این دارو و بیخطربودن آن در درازمدت در مردان اثبات نشده است.
حالت تهوع، اسهال و دردهای شکمی از عوارض جانبی این دارو هستند.
لوبیپروستون عموما برای زنانی تجویز میشود که از سندروم روده تحریک پذیر و یبوست شدید رنج میبرند و سایر درمانها برایشان تأثیری نداشته است.
درمان گیاهی سندرم روده تحریک پذیر
بذر کتان:
بذر کتان حاوب مقدار زیادی فیبر مورد نیاز برای هضم سموم بدن است.
علاوه بر این دانه کتان منبع خوبی از اسید های چرب امگا ۳ است.
شاید یکی از مهمترین مزیت های بذر کتان توانایی آن در افزایش هضم باشد.
ALA موجود در دانه کتان میتواند به محافظت از ،مخاط معده و حفظ سلامتی گوارشی کمک کند.
علاوه بر کاهش علائم سندروم روده تحریک پذیر ،میتواند به درمان بیماریهای مرتبط با گاستریت، التهاب دوازدهه، و التهاب روده نیز ماثر باشد.
برای استفاده از بذر کتان به عنوان یکی از داروهای خانگی میتوانبد از یکی از روش های زیر استفاده کنید.
یک قاشق غذا خوری بذر کتان تازه را با آب گرم مخلوط کنید و هر روز یک فنجان بنوشید.
علاوه بر این میتوانید ،بذر کتان را به مدت ۱۰ دقیقه با آب جوش ترکیب کنید و قبل از خوابیدن یا میتوانید دانه کتان را به مدت ۲ الی ۳ ساعت در آب خیس کنید و هر شب قبل از خوابیدن بنوشید تا حرکات روده را تقویت کنید و معده را نیز تمیز کنید.
نعناع
برای استفاده از نعناع ، برای درمان سندروم روده تحریک پذیر ،میتوانید از روش زیر استفاده کنید.
۲ الی ۳ قطره روغن نعناع را به یک چهارم فنجان آب گرم اضافه کنید و هر روز ۳ الی ۴ لیوان بنوشید.
بعلاوه میتوانید ، یک قاشق چای خوری نعنای خشک شده را به یک لیوان آب جوش اضافه کنید حدود ۱۰ دقیقه صبر کنید و سپس بنوشید ، این کار را ۲ الی ۳ بار در روز تکرار کنید.
توجه داشته باشید که،هنگام نوشیدن چای نعنا باید از مصرف بیش از اندازه آن بپرهیزید،زیرا ممکن است باعث تهوع ،گرفتگی،یا بی اشتهایی شود.
سیب زمینی شیرین:
سیب زمینی شیرین برای درمان این بیماری بسیار ایده آل است.
زیرا حاوی کلسیم است و پس از ۴ تا ۵ ساعت توس بدن جذب میشود به عبارت دیگر یا از سوی دیگر نور خورشید بعد از ظهر نیز برای جذب کلسیم مفید است .
هنگامی که بدن کلسیم لازم را جذب کرد زمان لذت بردن از شام است.
با این حال سیب زمینی شیرین را با کاکی نخورید .
زیرا شکر موجود در آن در معده نفوذ میکند و باعث افزایش اسید معده میشود.
این آنزیم های اسیدی همراه با تانین ،موجود در کاکی باعث ایجاد واکنش میشود که به معده آسیب میرساند و منجر به خونریزی یا زخم معده میشوند.
موز:
خوردن مکرر موز به جلوگیری و یا کاهش علائم سندروم روده تحریک پذیر کمک میکند.
زنجبیل:
روش ۱: نوشیدن چای زنجبیل :
این روش بسیار ساده است .
هر روز صبح موقع نوشیدن چای باید چند تکه زنجبیل تازه را درون آن بیاندازید و با هم بنوشید.
انجام این کار باعث جلوگیری از تهوع ، شکم درد، میشود. و علائم روده سندروم را نیز کاهش میدهد.
روش ۲: زنجبیل با سرکه سیب:
برای اعمال این روش مراحل زیر را دنبال کنید.
زنجبیل های تازه را بشویید ،آنها را به تکه های نازک برش دهید( توجه داشته باشید که نباید زنجبیل ها را پوست بکنید) زنجبیل را درون یک شیشه بریزید و سرکه را اضافی کنید.
اجازه دهید تا به مدت حداقل ۷ روز این ترکیب در جای خشک و خنک نگهداری شود، همچنین میتوانید آن را در یخچال نگه دارید.
هر بار که شکم درد داشتید باید دو الی چهار تکه زنجبیل را برای کاهش درد بخورید.
علاوه بر این خوردن زنجبیل به جلوگیری از اختلالات گوارشی کمک میکند.
همچنین میتوانید زنجبیل را به غذاهای روزانه خود اضافه کنید.
این کار نه تنها عطر و طعم غذا را بهتر میکند ، بلکه باعث کاهش علائم سندروم روده تحریک پذیر میشود.
استفاده از زنجبیل برای بهبود این سندروم بسیار موثر و راحت است.
بنابر این بای اطمینان از ایمنی کامل ، و راندمان بالا یا تاثیر گذاری بیشتر نیاز به یکسری نکات دارید.
نباید زنجبیل را حداقل ۴ ساعت قبل و یا بعد از آسپرین یا کومارین استفاده کرد.
در موارد سرفه خونی ، خون ریزی ، خون ریزی بینی ، نباید از زنجبیل استفاده کرد.
افراد مبتلا به دیابت ، بیماری های قلبی ، زنان باردار، نباید از زنجبیل برای مدت طولانی استفاده کنند.
کلم:
هر روز ۱۰۰۰ میلی لیتر آب کلم را برای رسیدن به نتایج بهتر بنوشید؛ شما میتوانید شکر یا نمک با توجه به ذائقه خود، به این نوشیدنی اضافه کنید تا خوردنش برای شما آسانتر باشد.
آب کلم را جایگزین ،آب آشامیدنی هر روز خود کنید و برای ۲ ماه متوالی آن را ادامه دهید.
آب کلم عوارض ایجاد نمیکند ، بنابراین میتوانید همراه با دیگر داروهای معده مصرف کنید.
فقط توجه داشته باشید که نوشیدن آب کلم میتواند برای بعضی ها موجب نفخ شود.بنا براین قبل از خوردن آن شرایط معده خود را در نظر بگیرید.
بلغور جوی دو سر:
برای استفاده از بلغور جو دوسر، برای درمان نشانه های سندروم روده تحریک پذیر میتوانید از این نشانه ها استفاده کنید.
اگر شما صبح ها غلات مصرف میکنید ،جوی دو سر را نیز به آن اضافه کنید و یا میتوانید،بلغور جوی دو سر را به آب اضافه کنید ،بجوشانید و بنوشید. و یا میتوانید به ماست یا سالاد خود اضافه کنید.
برای از بین بردن استرس پس از یک روز طولانی ،خسته از کار فمیتوانید ۵ قاشق غذا خوری ،بلغور جوی دو سر را با ۳۰۰ میلی لیتر آب جوش و شیر ترکیب کنید و بنوشید.
توجه داشته باشید هنگامی که شروع به استفاده از این دارو میکنید ممکن است احساس نفخ کنید.با این حال به تدریج بدن شما تنظیم میشود و نفخ نیز از بین میرود.
بابونه:
۲ یا ۳ قاشق چای خوری بابونه خشک شده را به آب داغ اضافه کنید ،بعد از ۱۵ الی ۲۰ دقیقه میتوانید چای بابونه خود را بنوشید.
همچنین میتوانید در صورت تمایل چند قطره آب لیمو نیز به این چای اضافه کنید.
برای گرفتن نتایج بهتر ، این چای را ۲ تا ۳ بار در روز مصرف کنید.
هویج:
استفاده از هویج برای جلوگیری یا کاهش علائم سندروم روده تحریک پذیر بسیار ساده است .
شما میتوانید روش های زیر را انجام دهید.
آب یک عدد هویج را بگیرید ،شما میتوانید برای راحت خوردن این نوشیدنی ،آن را با کمی شکر مخلوط کنید.
نوشیدن ۲ فنجان در روز به کاهش علائم یبوست کمک میکند.
و یا میتوانید ترکیب زیر را فراهم کنید.
یک عدد هویج را با یک قاشق چای خوری شکر، یک عدد سیب، یک قاشق چای خوری آبلیمو و ۳۰ گرم آب مخلوط کنید و همچنین میتوانید چند تکه یخ به آن اضافه کنید .
سپس شما یک لیوان بسیار خوب از ویتامین ها دارید و به مدت ۳ روز هر بار یک فنجان از این ویتامین بنوشید تا یبوست را از بین ببرید.
چای سبز :
مزایای سلامتی جای سبز ،به عنوان تقویت کننده، ترشح ادرار شناخته شده است که یکی از راه های خوب برای سم زدایی است.
مواد موجود در چای سبز ، به راحتی بر مواد سمی در خون ،بر تسریع ادرار تاثیر میگذارد.
درمان قطعی سندرم روده تحریک پذیر
اگرچه درمان قطعی برای روده تحریک پذیر وجود ندارد، میتوان از برخی درمانها برای تسکین علائم بهره گرفت؛ از جمله تنظیم وضعیت غذایی بیمار، برخی داروها و مداخلات روانپزشکی.
همچنین آموزش دادن به بیمار و وجود یک رابطهٔ خوب میان پزشک و بیمار نیز حائز اهمیت است.
مواد غذایی مفید برای سندرم روده تحریک پذیر
رژیم غذایی با فیبر زیاد / فیبر کم
بحث در مورد مصرف فیبر می تواند گیج کننده باشد زیرا برخی افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر از افزایش مصرف مواد غذایی سرشار از فیبر سود می برند، در شرایطی که برخی دیگر وخیمتر شدن نشانه های بیماری را تجربه می کنند.
پیش از افزودن فیبر به رژیم غذایی سندرم روده تحریک پذیر خود، ابتدا باید فرق بین فیبر محلول و فیبر نامحلول را فرا بگیرید.
به طور کلی، بهتر است برای کنترل نشانه ها مصرف فیبر نامحلول را کاهش دهید، اما ممکن است به افزایش دریافت فیبر محلول نیاز باشد.
فیبر نامحلول در آب حل نمی شود و به راحتی توسط بدن تجزیه نمی شود.
برای پیشگیری از اسهال باید از این نوع فیبر کمتر مصرف کنید.
فیبر محلول به راحتی در آب تجزیه شده و حل می شود.
این نوع فیبر مدفوع را نرم می کند و ممکن است به بهبودی یبوست کمک کند.
اگرچه فیبر محلول ممکن است به بهبود نشانه های سندرم روده تحریک پذیر کمک کند، اما امکان شکل گیری گاز و نفخ در نتیجه مصرف آن وجود دارد.
مواد غذایی با محتوای فیبر بالا را به تدریج به رژیم غذایی خود اضافه کنید و اجازه دهید بدن با گذشت زمان به دریافت فیبر بیشتر عادت کند.
رژیم غذایی کم چرب
کاهش مصرف چربی در رژیم غذایی می تواند به کنترل نشانه های اسهال کمک کند.
مصرف بیسکوئیت ها، کیک ها، پای ها و شیرینی ها را محدود کنید.
از مصرف محصولات گوشتی پر چرب مانند سوسیس پرهیز کنید.
محصولات لبنی کم چرب را انتخاب کنید.
از سس های مبتنی بر گوجه فرنگی و نه سس های خامه ای استفاده کنید.
به میزان کم پنیر مصرف کنید.
از چاشنی هایی مانند سس مایونز به میزان اندک استفاده کرده و یا از مصرف آنها پرهیز کنید.
در صورت تمایل به استفاده از مایونز، نمونه های کم چرب را انتخاب کنید.
از پوست و چربی گوشت استفاده نکنید و هنگام پخت و پز آنها را جدا کنید.
از میزان حداقلی روغن/کره برای پخت و پز استفاده کنید.
روش های پخت و پز مانند بخارپز، استفاده از مایکروفر، گریل کردن، کباب کردن و آب پز کردن را به جای سرخ کردن مد نظر قرار دهید.
رژیم غذایی کم FODMAP
یک رژیم غذایی کم FODMAP به بهبودی نشانه های سندرم روده تحریک پذیر کمک می کند.
FODMAP کربوهیدارت های زنجیره کوتاه هستند که به خوبی در روده کوچک جذب نمی شوند.
آنها قندهایی هستند که به راحتی در روده تخمیر می شوند و موجب شکل گیری گاز، نفخ و اسهال می شوند.
میزان مصرف قندهای قابل تخمیر را کاهش دهید تا نشانه های سندرم روده تحریک پذیر کاهش یابند.
برای برنامه ریزی یک رژیم غذایی کم FODMAP با پزشک خود مشورت کنید.
جدا از رژیم غذایی سندرم روده تحریک پذیر، در ادامه با برخی روش های دیگر برای کنترل این شرایط بیشتر آشنا می شویم.
پرهیز از مصرف مواد غذایی مشکل آفرین
از مصرف غذاهایی که نشانه ها را وخیمتر می سازند، پرهیز کنید.
از جمله این خوراکی ها می توان به شکلات، الکل، قهوه، نوشابه های گازدار، محصولات لبنی، و شیرین کننده های بدون قند اشاره کرد.
مواد غذایی که می توانند موجب تولید گاز بیشتر شوند، مانند لوبیا، گل کلم، کلم، و بروکلی نیز مشکل آفرین هستند.
از آدامس جویدن یا نوشیدن مایعات با نی نیز پرهیز کنید.
در زمان های منظم غذا بخورید
از نادیده گرفتن وعده های غذایی پرهیز کنید.
تلاش کنید هر روز در زمان های مشابه غذا بخورید تا عملکرد دستگاه گوارش خود را تنظیم کنید.
مصرف وعده های غذایی کوچک با تکرر بیشتر به کاهش اسهال کمک می کند.
بنشینید، زمانی را به غذا خوردن اختصاص دهید، و غذا را به خوبی بجوید. از غذا خوردن دیر وقت اجتناب کنید.
در مورد محصولات لبنی محتاط باشید
اگر به عدم تحمل لاکتوز مبتلا هستید، ماست را جایگزین شیر کنید.
اگر به مصرف شیر علاقه دارید، به مقدار کم این کار را انجام دهید یا شیر را با مواد غذایی دیگر ترکیب کنید تا به کاهش نشانه ها کمک شود.
برخی افراد ممکن است مجبور باشند مصرف لبنیات را به طور کامل متوقف کنند، از این رو، بهتر است ویتامین های B، کلسیم و پروتئین را از منابع دیگر تامین کنند.
مایعات فراوان مصرف کنید
حداقل هشت لیوان آب یا مایعات دیگر، مانند چای های گیاهی، در روز مصرف کنید.
اگر از اسهال رنج می برید، باید از جایگزینی مایعات از دست رفته اطمینان حاصل شود.
نوشیدن آب به میزان کافی به بهبودی یبوست نیز کمک می کند.
از پروبیوتیک ها استفاده کنید
پروبیوتیک ها غذاهایی حاوی باکتری های خوب هستند، که ممکن است به بهبود نشانه های سندرم روده تحریک پذیر کمک کنند.
پروبیوتیک ها به ایجاد تعادل در جمعیت باکتریایی روده کمک می کنند و از این رو، محیطی سالمتر در این قسمت ایجاد می کنند.
این شرایط به گوارش بهتر و بهبود نشانه های نفخ و اسهال کمک می کند.
از جمله محصولات پروبیوتیک می توان به ماست، نوشیدنی ها و برخی مکمل های غذایی که در قالب کپسول، قرص یا پودر در دسترس هستند، اشاره کرد.
سندرم روده تحریک پذیر و لاغری
در بیماریهای مربوط به کار دستگاه گوارش از جمله روده تحریک پذیر، عملیات نرم شدن، مخلوط شدن، هضم و جذب غذا، به میزان کمی مختل میشود و شایعترین عملکرد مورد تاثیر در این بیماریها نحوه انتقال و عبور مواد است که یا انتقال مواد کند بوده و تهوع، استفراغ، یبوست، نفخ شکم (احساس پری معده) و تورم شکمی وجود دارد یا انتقال مواد سریع است، اسهال و حتی تخلیه غیرطبیعی معده دیده میشود.
به گفته متخصصان از آنجا که علائم بیماری اغلب به وسیله خوردن تحریک میشود، بیمارانی که رژیمشان را تغییر میدهند و کالری کمتری دریافت میکنند، ممکن است دچار کاهش وزن شوند.
همچنین این بیماری اغلب با آرامش و فعالیتهای روزانه فرد تداخل پیدا میکند، به عنوان مثال بیمارانی که دچار اسهال هستند، ممکن است نتوانند خانه را ترک کنند یا بیمارانی که پس از غذا خوردن دچار درد میشوند، ممکن است از غذا خوردن صرفنظر کنند.
درمان سندرم روده تحریک پذیر
ازجاییکه علت دقیق سندروم روده تحریک پذیر مشخص نیست، بیشتر درمانها برروی کاهش علائم این بیماری و بازگشت فرد به زندگی عادی تمرکز دارند.
در بیشتر موارد با کنترل استرس و تغییراتی در سبک زندگی و رژیم غذایی میتوانید علائم و نشانههای خفیف سندروم روده تحریک پذیر را کنترل کنید.
تاجاییکه میتوانید از خوردن غذاهایی که موجب تشدید علائم این بیماری میشوند، خودداری کنید.
بیشتر ورزش کنید. مصرف مایعات را افزایش دهید و به اندازهی کافی بخوابید.
اگر بیماریتان خفیف یا شدید است، نیاز دارید اقدامی فراتر از تغییراتی در سبک زندگی انجام دهید.
در این شرایط احتمالا پزشک داروهایی را به شما تجویز کند.
تغییرات غذایی
توقف مصرف غذاهای نفخآور:
اگر از نفخ و وجود گاز بیشازحد اذیت میشوید، ممکن است پزشکتان شما را از مصرف غذاهایی مانند نوشیدنیهای گازدار، سبزیجات (خصوصا کلم، گلکلم و کلمبروکلی) و میوههای خام منع کند.
توقف مصرف گلوتن:
براساس نتایج بدست آمده از تحقیقات، توقف مصرف گلوتن (گندم، جو و چاودار) در افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر میتواند، موجب بهبود اسهال این افراد شود.
البته این توصیه کمی بحثبرانگیز است و شواهد در این زمینه واضح نیست.
توقف مصرف برخی کربوهیدراتها:
برخی افراد به انواع خاصی از کربوهیدراتها مانند فروکتوز، فروکتان، لاکتوز و … که FODMAP نامیده میشوند، حساسیت دارند.
این کربوهیدراتها در برخی غلات، سبزیجات، میوهها و محصولات لبنی یافت میشوند.
بااینکه مصرف این غذاها برای اغلب افراد ضرری ندارد، ولی کاهش آنها در رژیم غذایی میتواند موجب کاهش علائم سندروم روده تحریک پذیر شود.
داروها:
در موارد متوسط و شدید سندروم روده تحریک پذیر به مصرف دارو نیاز است.
مکملهای حاوی فیبر:
مصرف مکملهای حاوی فیبر مانند بارهنگ کتانی یا متیل سلولز به همراه مایعات در کنترل یبوست مؤثر است.
مصرف فیبر موجود در غذاها نسبت به فیبر موجود در مکملها نفخ بیشتری ایجاد میکند.
اگر فیبر نتواند به بهبود علائم کم کند، ممکن است پزشک ملینهای اسموتیک مانند منیزیم هیدروکسید یا پلیاتیلن گلیکول تجویز کند.
داروهای ضداسهال:
داروهای بدون نسخه مانند لوپرامید میتوانند به کنترل اسهال کمک کنند.
مصرف داروهای متصلشونده به اسید صفرا مانند کلسترامین، کلستیپول و کولهسولام نیز میتواند در برخی افراد مؤثر باشد.
اما ممکن است این داروها باعث ایجاد نفخ شوند.
داروهای آنتی کولینرژیک و آنتی اسپاسمودیک: این داروها مانند هیوسیامین و دیسیکلومین میتوانند اسپاسمهای دردناک رودهای را تسکین دهند.
معمولا این داروها توسط کسانی مصرف میشود که گرفتار یک دوره اسهال سخت میشوند.
این داروها میتوانند موجب تشدید یبوست شوند و علائم دیگری مانند سختی در ادرار را ایجاد کنند.
افرادی که به آبسیاه چشم مبتلا هستند، باید این داروها را بااحتیاط مصرف کنند.
داروهای ضدافسردگی:
اگر درد و افسردگی از علائم بیماری شما هستند، ممکن است پزشک برایتان داروهای ضدافسردگی سهحلقهای یا مهارکنندههای بازجذب سروتونین تجویز کند.
این داروها با ممانعت از فعالیت نورونهای کنترلکنندهی رودهی بزرگ به بهبود افسردگی کمک میکنند.
اگر با وجود اسهال و دردهای شکمی مشکل افسردگی ندارید، ممکن است پزشک داروهای ضدافسردگی سهحلقهای ضعیفتری مانند ایمیپرامین و نورتریپتیلین را برایتان تجویز کند.
خوابآلودگی و اسهال از عوارض جانبی این داروها هستند. مهارکنندههای بازجذب سروتونین مانند فلوکستین و پاروکستین نیز میتوانند درصورتیکه دچار افسردگی هستید و درد و یبوست را تجربه میکنید، مفید باشد.
آنتی بیوتیکها:
در کسانیکه علائمشان ناشی از رشد بیشازحد باکتریها در رودهی بزرگ باشد، مصرف آنتی بیوتیک ها مفید است.
علائم اسهال در برخی افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر با مصرف ریفاکسیمین بهبود یافته است، ولی در این زمینه به مطالعات بیشتری نیاز است.
مشاوره: اگر از افسردگی رنج میبرید یا استرس موجب تشدید علائم بیماری شما میشود، مشاوره میتواند به بهبودتان کمک کند
عسل برای روده تحریک پذیر
رژیم FODMAP از این ایده سرچشمه میگیرد که کربوهیدراتها و پولیولهای دارای تخمیر بالا و جذب پایین، موجب ابتلا به روده تحریک پذیر میشوند.
تخمیر و تبدیل سریع این مواد به دلیل اندازه مولکولی کوچک و اثر اُسمُزی بالا، با افزایش تخمیر باکتریایی در کولون و افزایش نفوذپذیری روده همراه است.
از سال ۲۰۰۶ مشخص شده است که سوءجذب فروکتوز با IRS مرتبط است.
عسل شامل بیش از ۲۵ نوع قند است که ۳۸٪ آن فروکتوز میباشد، بنابراین به عنوان یک FODMAP عالی شناسایی شد.
روش درمان IBS شامل حذف غذاهای دارای FODMAP بالا به مدت ۶ تا ۸ هفته میشود.
پس از برطرف شدن علائم، بیماران بوسیله یک متخصص تغذیه راهنمایی میشوند که چگونه مصرف غذاهای دارای کربوهیدراتهای با تخمیر بالا را مجدداً شروع کنند تا بتوان مقاومت فردی آنها نسبت به FODMAP های خاص را تعیین نمود.
هر بیمار باید مقاومت خاص خود را تعیین کند و با محدودیتهای غذایی خاص خود به زندگی ادامه دهد.
در طول درمان، عسل (همه نوع عسل) باید به مدت ۶ تا ۸ هفته از سبد غذایی حذف شده و سپس، زمانی که علائم بیماری از بین رفتند، به تدریج به رژیم غذایی روزانه اضافه شود.
با این وجود، با توجه به اینکه شما در حال اضافه کردن غذاهای دیگری به سبد غذایی خود هستید که حاوی فروکتوز و قندهای دیگر هستند، مقدار عسل مصرفی نباید کمتر از مقدار مورد نیاز برای یک فرد سالم باشد.
ابتدا عسلی را امتحان کنید که گلوکز آن بیشتر از فروکتوز است؛ سپس یک عسل با نسبت مساوی گلوکز و فروکتوز را امتحان کنید و در آخر نوع عسل دلخواه خود را مصرف نمایید.
یک فرد سالم میتواند روزانه سه قاشق غذاخوری عسل مصرف کند، این بدین معناست که یک شخص مبتلا به IBS میتواند در احتیاط کامل، یک قاشق غذاخوری عسل را درون چای یا قهوه خود حل کند و یک قاشق دیگر را درست قبل از خواب مصرف نماید تا عمل سوخترسانی به مغز در طول شب انجام شود، اما در زمان دردهای شکمی نباید عسل مصرف نماید.
درمان جدید روده تحریک پذیر
تایید دو داروی جدید در این زمینه از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا، گزینه درمانی تازهای را در اختیار بیماران و پزشکان درمانگر آنها قرار میدهد.»
الوکسادولین (Eluxadoline) با نام تجاری ویبرزی (Viberzi)، قرصی حاوی یک ماده موثره جدید و با الگوی مصرف دوبار در روز همراه با غذاست.
این دارو برای اثر بر گیرندههای فعال در دستگاه عصبی مرکزی که میتوانند انقباضات رودهای را کاهش دهند، طراحی شده است.
ریفاگسیمین (Rifaximin) با نام تجاری اکسیفاکسان (Xifaxan)، قرصی است که ۳بار در روز برای مدت ۱۴ روز خورده و باعث بهبود درد شکمی و اسهال میشود.
در صورت بازگشت علائم، بیماران میتوانند درمان را تا ۲ دوره دیگر تکرار کنند.
براساس اعلام سازمان غذا و داروی آمریکا، اکسیفاکسان، یک آنتیبیوتیک است که قبلا برای درمان اسهال مسافرتی ناشی از اشریشیا کولی در بزرگسالان و نیز برای انسفالوپاتی کبدی در بزرگسالان (تغییر در عملکرد مغزی که در نتیجه ناتوانی کبد در دفع سموم از خون رخ میدهد) مورد تایید قرار گرفته بود.
در مورد سندرم روده تحریکپذیر، داروی مذکور محتوای باکتریایی لوله گوارش را تحتتاثیر قرار میدهد.
تایید ویبرزی براساس نتایج بدست آمده از ۲ مطالعه بالینی با شرکت بیش از ۲۴۰۰ بیمار صورت گرفت.
طی بیش از ۲۶ هفته درمان، ویبرزی در بهبود دردشکمی و کاهش حجم مدفوع، بهتر از دارونما بوده است.
شایعترین علایم گزارش شده در بیماران تحت درمان با ویبرزی عبارت بودند از یبوست، تهوع و دردشکمی. تایید اکسیفاکسان هم براساس نتایج ۳مطالعه بالینی با شرکت ۱۸۰۰ بیمار بود.
در دریافتکنندگان دارو بیشتر از بیماران مصرف کننده دارونما بهبود علائم گزارش شد.
شایعترین عوارض مصرف اکسیفاکسان در میان بیماران عبارت بودند از تهوع و بالا رفتن سطح خونی آنزیمهای کبدی.
هم اکنون بین ۱۰ تا ۱۵درصد از مردم آمریکا به سندرم روده تحریکپذیر با الگوی غالب اسهال مبتلا هستند.
رازیانه و روده تحریک پذیر
این دانهها میتوانند اسپاسمهای رودهای ناشی از روده تحریک پذیر را از بین ببرند.
آنها همچنین میتوانند به از بین بردن چربیها از سیستم گوارش کمک کنند و مانع از تولید مخاط بیش از حد در روده (که نشانهای از همین بیماری است) شوند.
نصف قاشق چایخوری تخم رازیانه را به یک فنجان آب جوش اضافه کنید و بعد کمی صبر کنید تا دم بکشد.
یا آنها را به سبزیجاتی مانند هویج یا کلم اضافه کنید که هر دو علائم IBS را تسکین میدهند.
شما همچنین میتوانید تخم رازیانه را روی سالاد بپاشید یا آنها را برشته کنید و بعد از وعدههای غذایی به عنوان میانوعده آنها را بخورید.
به این ترتیب هم میتوانید علائم روده تحریک پذیر را کاهش دهید و هم نفستان را تازه خواهید کرد.
برای برشته کردن دانههای رازیانه، یک یک کاغذ روغنی را کمی چرب کنید، سپس تخم رازیانه را روی آن بریزید.
بعد در دمای ۳۲۵ درجهی فارنهایت به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه آنها را حرارت بدهید.
اثر استفاده منظم از دانه رازیانه برای درمان بسیاری از اختلالات گوارشی همچون مشکل روده تحریکپذیر اثبات شده است.
اعتقاد بر این است که روغنهای فرّار موجود در دانه رازیانه باعث تحریک صفرا برای هضم بهتر و در نتیجه کمک به کاهش ناراحتیهای گوارشی میشود.