رادیوتراپی: عوارض، تعداد جلسات، و درد / رادیو تراپی چگونه انجام میشود
رادیوتراپی: عوارض، تعداد جلسات، و درد / رادیو تراپی چگونه انجام میشود / رادیوتراپی مغز، گردن، سینه و پروستات / پرتو درمانی بهتر است یا شیمی درمانی
رادیوتراپی : در این مقاله از بخش درمان بیماری ها و سرطان در وبسایت نایریکا به رادیوتراپی, رادیو تراپی چیست, رادیو تراپی چگونه انجام میشود, عوارض رادیوتراپی, تعداد جلسات رادیوتراپی, رادیو تراپی درد دارد, رادیوتراپی مغز, عوارض رادیوتراپی گردن, عوارض رادیوتراپی سینه, پرتو درمانی بهتر است یا شیمی درمانی, عوارض پرتو درمانی پروستات می پردازیم.
با ما همراه باشید.
اگر درباره این مقاله اطلاعات مفید یا تجربه ای دارید در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.
رادیوتراپی, رادیوتراپی چیست, رادیو تراپی چگونه انجام میشود, عوارض رادیوتراپی, تعداد جلسات رادیوتراپی, رادیو تراپی درد دارد, رادیوتراپی مغز, عوارض رادیوتراپی گردن, عوارض رادیوتراپی سینه, پرتو درمانی بهتر است یا شیمی درمانی, عوارض پرتو درمانی پروستات, رادیو تراپی
برای دسترسی سریع به محتوای متن از لینکهای زیر استفاده کنید:
- رادیوتراپی چیست
- رادیو تراپی چگونه انجام میشود
- عوارض رادیوتراپی
- تعداد جلسات رادیوتراپی
- رادیو تراپی درد دارد؟
- رادیوتراپی مغز
- عوارض رادیوتراپی گردن
- عوارض رادیوتراپی سینه
- پرتو درمانی بهتر است یا شیمی درمانی
- عوارض پرتو درمانی پروستات
رادیوتراپی چیست
رادیوتراپی (به انگلیسی: radiotherapy) یکی از مهمترین شاخه‌های فیزیک پزشکی است.
رادیوتراپی چیست
پرتو درمانی به درمان بیماری با استفاده از پرتوهای نافذ مانند پرتوهای ایکس و آلفا و بتا و گاما که یا از دستگاه تابیده می‌شوند یا از داروهای حاوی مواد نشاندار شده ساطع می‌شوند گویند.
رادیو تراپی چگونه انجام میشود
رادیوتراپی با تشخیص و نظر متخصص رادیوتراپی انکولوژی می‌تواند به دو روش انجام شود: خارجی و داخلی
رادیوتراپی خارجی روش معمولِ درمان است.
این روش درمان طی چند هفته انجام میشود در حالیکه درمان داخلی ممکن است تنها در یک جلسه و یا تعداد جلسات اندک انجام شود.
در بیشتر اوقات رادیوتراپی خارجی به‌صورت سرپایی در مرکز رادیوتراپی انجام می‌گیرد.
رادیو تراپی چگونه انجام میشود
در این روشِ رادیوتراپی، اشعه از خارج بدن به محل تومور تابانده میشود که البته حجم کوچکی از بافت سالم نیز در معرض تابش قرار می‌گیرد.
به این منظور بیمار روی تخت درمان قرارداده شده و دستگاه رادیوتراپی نیز به‌دقت ناحیۀ درمان را بر اساس طرح از پیش تعیین شدۀ درمان، از زوایای مختلف تحت تابش قرار می‌دهد.
درمان ظرف چند دقیقه و بدون درد برای شما انجام خواهد شد.
پس از آنکه برنامۀ درمانی شما تعیین شد، منطقۀ درمان بر روی بدن علامت‌گذاری میشود تا در طول دورۀ درمان مشخص باشد، علائم یا برچسب‌هایی که بر روی بدن گذاشته میشود تا پایان دوره می‌بایست دست‌نخورده باقی بمانند.
در صورت تغییر وضعیت و یا پاک شدن علائم، بایستی پرسنل درمانی یا پزشک معالج آگاه شوند.
در طی رادیو تراپی خارجی، هیچ مادۀ رادیواکتیو به بدن وارد نمی‌شود، به همین علت بعد از درمان می‌توانید به‌راحتی با دیگران حتی اطفال ارتباط داشته باشید، این نوع درمان هیچ محدودیتی در ارتباطات اجتماعی ایجاد نخواهد کرد.
رادیوتراپی داخلی یا براکی‌تراپی (درمان از نزدیک) روشی است که در آن حجم کمتری مورد تابش اشعه رادیواکتیو قرار می‌گیرد.
رادیوتراپی داخلی خود به چند طریق قابل انجام بوده و می‌تواند به صورت سرپایی یا بستری باشد.
در این درمان تا زمانی که منبع رادیواکتیو از بدن خارج نشده، لازم است که بیمار در بیمارستان بستری باشد.
شکل دیگری از رادیوتراپی داخلی با استفاده از منابع رادیواکتیو خوراکی انجام میشود که در آن مایعی به بیمار خورانده شده و یا از طریق تزریق وارد بدن میشود.
در این روش نیاز است بیمار برای مدتی در بیمارستان بستری شود تا زمانی که مقدار مادۀ رادیواکتیو موجود در بدن به اندازه‌ای که خطری را متوجه اطرافیان نسازد کاهش یابد.
رادیوتراپی موجب صدمه و تخریب سلولهای غیرطبیعی شده و به این ترتیب مانع رشد و تقسیم سلولی میشود.
سلولهای غیرطبیعی پس از این آسیب، ترمیم نمی‌شوند، اما سلولهای طبیعی بدن که آنها نیز تحت‌تأثیر صدمات ناشی از اشعه قرار می‌گیرند، بهبود یافته و ترمیم می‌شوند.
بنابراین تقریباً هر نوع عارضه جانبی که در طول رادیوتراپی ایجاد شود، موقتی است و پس از مدتی از بین خواهد رفت.
عوارض رادیوتراپی
رادیوتراپی می‌تواند همراه با صدمه به سلولهای بدخیم تا حدودی به سلولهای سالم آسیب زند و عوارضی ایجاد کند، البته اکثر این عوارض موقتی هستند.
مطمئن باشید پزشک هیچ درمانی را برای بیمار تجویز نخواهد کرد مگر اینکه مطمئن باشد که منافع (کنترل بیماری و کاهش علائم) آن بیشتر از ضررهای آن است.
هر نوع عارضۀ جانبی در حین درمان معمولاً موقتی است اما احتمال دارد که برخی از عوارض، برای مدت طولانی‌تری باقی بماند.
عوارض رادیوتراپی
پزشک در مورد درمان، عوارض اولیه، و عوارض دیررس احتمالی توضیح خواهد داد، حتی ممکن است به بیمار برگه‌ای حاوی اطلاعات لازم داده شود، در هرحال توصیه میشود بیمار از پرسش هر سؤالی امتناع نورزد.
عوارض جانبی رادیوتراپی در بیماران به صورت‌های متفاوتی بروز میکند.
ممکن است یک بیمار دچار عارضه‌ای نشود و یا عدۀ دیگری از بیماران عوارض شدیدتری را تجربه کنند، اما عوارض رادیوتراپی فقط در همان ناحیۀ درمان بروز میکند.
رایج‌ترین علائم عمومی رادیوتراپی خستگی، بی اشتهایی، و ایجاد مشکلات پوستی در ناحیه درمان است و سایر عوارض بستگی به منطقۀ درمانی خواهد داشت.
در درمان‌های نزدیک به دستگاه گوارش، ممکن است مشکلات گوارشی نظیر تهوع، استفراغ، و اسهال پیش بیاید و هنگام رادیوتراپی قسمت تحتانی شکم و لگن، ممکن است التهاب مثانه و مشکلات ادراری بروز کند.
همچنین از عوارض شایع درمان‌های سر و گردن، خشکی و زخم در مخاط دهان و گلو است.
ریزش مو نیز فقط در ناحیۀ درمان اتفاق می‌افتد.
خوشبختانه اکثر عوارض رادیوتراپی موقتی بوده که با دارو قابل کنترل هستند.
تعداد جلسات رادیوتراپی
تعداد جلسات درمان بنابر نوع سرطان و نوع بافت، همچنین ناحیه تومورال و بافت‌های حساس اطراف آن از ۱۰ تا ۴۰ جلسه متغیر است.
تعداد جلسات رادیوتراپی
تعداد جلسات رادیوتراپی برای هر بیماری متفاوت است.
گاهی ۴۰ جلسه و گاهی با توجه به شدت و وخامت بیماری تا ۸۰ جلسه برای بیماران تجویز میشود.
رادیو تراپی درد دارد
معمولاً پرتو درمانی درد ندارد، اما می‌تواند برخی از عوارض جانبی را به دنبال داشته باشد.
برای نمونه، در صورتی که پرتو به قسمت سر یا گردن شما تابانده میشود، می‌توانید مبتلا به گلو درد، مشکلات مربوط به بلع و یا زخم‌های دهانی شوید که می‌تواند آسیب‌زا باشد.
رادیو تراپی درد دارد
اگر شما مبتلا به توموری هستید که با درد همراه است، پرتو درمانی می‌تواند تومور را مختل کرده و درد را تسکین بخشد.
اگر دردی را احساس کردید با پزشک یا پرستار خود مشورت نمایید. درد و ناحیه‌ی آن را با جزئیات شرح دهید.
این جزئیات به پزشک کمک خواهد کرد که بهترین راه را برای کمک به تسکین درد انتخاب نماید
رادیوتراپی مغز
به مدیکال ساینس، در پرتو درمانی از ذرات پر انرژی برای درمان استفاده میشود.
این روش، یک درمان اصلی برای تومور مغزی است.
مطالعات محققان دانشگاه کالیفرنیا در سن‌دیه‌گو به رهبری نعیم بهرامی نشان می‌دهد پرتودرمانی عوارض جانبی گسترده‌ای دارد که تغییر شبکه عصبی و اختلال شناختی طولانی‌مدت مهمترین آن است.
رادیوتراپی مغز
محققان با استفاده از مدل‌های ریاضی پیشرفته مانند نظریه گراف، ضخامت قشر مغز ۵۴ بیمار مبتلا به تومور مغزی را قبل و بعد از پرتو درمانی، با استفاده از ام آر آی بررسی کردند.
نتایج نشان می‌دهد پرتو درمانی منجر به تغییر توپولوژی شبکه مغز و کاهش ضخامت قشر مغز میشود.
این مطالعه نشان می‌دهد نرخ کاهش قشر مغز بر اثر پرتو درمانی بسیار سریعتر از روند بیماری آلزایمر است.
از طرفی سبب انفصال بخش‌های مختلف مغز میشود که عملکرد هماهنگ این بخش‌ها برای حافظه و فراخوان اطلاعات ضروری است.
به مطالعه بیشتری برای بررسی اثرات پرتو درمانی بر مغز نیاز است؛ ولی این مطالعه نشان می‌دهد پرتو درمانی باید با دقت و حساسیت بیشتری انجام شود تا صدمات کمتری به بافت مغز وارد شود.
نتایج این تحقیقات در نشریه Brain Connectivity منتشر شده است.
عوارض رادیوتراپی گردن
رادیوتراپی به عنوان یکی از روش‌های اصلی در درمان سرطان‌های سروگردن، علاوه بر از بین بردن سلولهای سرطانی به سلولهای طبیعی نیز آسیب رسانده که به‌دنبال آن عوارض سابژکتیو (ذهنی) و ابژکتیو (عینی) حادث میشود.
عوارض رادیوتراپی گردن
در موارد انجام رادیوتراپی تومورهای سر و گردن، احتمال عوارض مخاطی در دهان، گلو و حلق بیمار وجود دارد که این مساله می‌تواند وضعیت تغذیه بیمار را بشدت مختل کند.
در این موارد با ویزیت انکولوژیست معالج، درمان‌ها ومراقبت‌های لازم انجام خواهد شد.
عوارض رادیوتراپی سینه
از جمله شایع ترین روش های درمانی که برای سرطان پستان به کار می رود، روش جراحی و روش پرتودرمانی (اشعه درمانی یا رادیوتراپی) می باشد.
اگر چه استفاده از این دو روش کمک زیادی به درمان و یا توقف این نوع سرطان در بسیاری از خانم ها می کند، ولی نمی توان از عوارض آنها هم چشم پوشی کرد.
اگرچه این عوارض در همه بیماران به یک شکل بروز نمی کند و از فردی به فرد دیگر متغیر است.
عوارض رادیوتراپی سینه
پزشکان موظف هستند که عوارض این روش ها را برای بیماران خود بازگو کنند تا بیماران عزیز با آگاهی کامل به سراغ این روش ها بروند و سطح انتظارات خود را از روش های درمانی نام برده معقول سازند.
شایع ترین عوارض روش های پرتو درمانی و جراحی که برای درمان سرطان سینه به کار می روند، شامل موارد زیر می باشد :
ورم بازوها
بسیاری از خانم هایی که تحت عمل جراحی سرطان سینه قرار می گیرند، معمولا از درد و ورم در ناحیه بازوهای خود (بافت لنفاوی زیر بغل) که در مجاورت و نزدیکی بافت سینه ها قرار دارند، شکایت می کنند .
افزایش حرکت بازوها بعد از عمل جراحی و البته با صلاحدید پزشک، کمک بسیاری به تسکین درد در این ناحیه خواهد کرد.
ماساژ دادن این قسمت هم می تواند بسیار کمک کننده و آرامبخش باشد.
اضطراب و افسردگی
بروز احساساتی مانند اضطراب و افسردگی پس از عمل جراحی و پرتو درمانی سرطان سینه بسیار طبیعی است و حتی ممکن است این حس تا یک سال پس از آن هم ادامه داشته باشد.
شاید احساس اضطراب و افسردگی به این دلیل باشد که پزشکان احتمال بازگشت تومورهای سرطانی به بافت سینه را تا مدت ها پس از روش های درمانی می دهند و این دسته از بیماران در حالتی از ترس و امید قرار می گیرند و نمی توانند به بهبودی کامل خود، حتی مدت ها پس از درمان مطمئن باشند.
ممکن است طی جراحی و پرتو درمانی، بازوهای فرد و یا قسمت های زیر بغل بیمار در اثر آسیب های عصبی، بی حس و کرخت شود و فرد مبتلا نتواند به راحتی آن قسمت ها را حرکت دهد
بنابراین به این دسته از بیماران اکیدا توصیه می شود که اطلاعات کاملی را از پزشک خود کسب کنند و یا با خواندن مطالب علمی در مجلات و سایت های معتبر به افزایش آگاهی های خود در این زمینه کمک کنند.
همچنین اطلاعاتی را درباره افزایش احتمالی سطح سلامتی بدن و کاهش احتمال بازگشت سرطان کسب کنند.
اگر اضطراب و افسردگی بیمار درمان نشود و بدتر شود، ممکن است پزشک اقدام به تجویز دارو برای غلبه بر این مشکلات کند .
ورم و درد در ناحیه سینه
پس از پرتو درمانی، ناحیه سینه به لمس حساس می شود و با کوچک ترین اشاره ای درد می گیرد.
بروز ورم هم در این ناحیه امری اجتناب ناپذیر است.
هنگامی که دوره پرتو درمانی پایان می یابد، این علایم هم در فرد رو به کاهش می گذارد.
خانم هایی که برای درمان سرطان سینه هم تحت پرتو درمانی و هم عمل جراحی قرار می گیرند، نسبت به خانم هایی فقط جراحی می کنند، بیشتر دچار درد سینه می شوند.
معمولا برای کاهش درد در ناحیه قفسه سینه، پزشک متخصص داروهایی را تجویز می کند که بیمار با مصرف آنها درد کمتری را احساس خواهد کرد.
آسیب عصبی
یکی از عوارض احتمالی پرتو درمانی و جراحی در سرطان سینه، بروز آسیب های عصبی در این ناحیه می باشد.
ممکن است طی جراحی و پرتو درمانی، بازوهای فرد و یا قسمت های زیر بغل بیمار در اثر آسیب های عصبی، بی حس و کرخت شود و فرد مبتلا نتواند به راحتی آن قسمت ها را حرکت دهد.
خوشبختانه این عارضه با پیشرفت تجهیزات پزشکی و علم متخصصین مربوطه، روز به روز کمتر می شود.
لازم به ذکر است که تخصص و مهارت پزشک متخصص هم نقش مهمی را در این حیطه ایفا می کند.
بنابراین به بیماران توصیه می شود که در انتخاب پزشک متخصص خود دقت لازم را داشته باشند و فردی متخصص و با تجربه را انتخاب کنند تا در طی روند درمان دچار مشکل نشوند.
خستگی
بیماران معمولا پس از انجام پرتودرمانی بسیار احساس خستگی می کنند.
اگرچه احتمالاتی برای این خستگی ذکر شده است (مثل از بین رفتن بسیاری از سلول های سالم به همراه سلول های سرطانی)، اما علت قطعی آن هنوز مشخص نشده است.
واکنش های پوستی
گاهی اوقات پس از پرتودرمانی، واکنش های پوستی در بیماران به صورت آفتاب سوختگی بروز پیدا می کند.
علایمی چون خارش و سوزش های پوستی نیز در بیماران شایع می باشد.
بیمارانی که تحت پرتو درمانی قرار می گیرند باید توجه داشته باشند که رعایت رژیم غذایی و انجام ورزش، البته با نظر پزشک به پیشرفت روند بهبودی آنها کمک می کند
مشکلات قلبی
پس از پرتودرمانی ممکن است که مشکلات قلبی برای بیماران ایجاد شود.
ضربان قلب آنها نامنظم شود و یا حتی ممکن است برخی افراد دچار حملات قلبی شوند.
بنابراین اگر بیماران دچار این دسته از مشکلات شدند، حتما باید پزشک خود را مطلع کنند تا تمهیدات لازم برای غلبه بر آن انجام گیرد.
ناراحتی های تنفسی
بروز تنگی نفس و سرفه های خشک از جمله مشکلات خفیف تنفسی در این بیماران می باشد.
مشکلاتی از جمله آمبولی ریوی (بروز لخته خون در ریه ها) از جمله مشکلات جدی تنفسی می باشد که علایمی مانند تورم، قرمزی و احساس گرم شدن در پاها را ایجاد می کند.
پرتو درمانی بهتر است یا شیمی درمانی
پرتو درمانی بیشتر برای از بین بردن تومورهای اولیه استفاده می شود و شیمی درمانی جلوگیری از پیشرفت سلولهای سرطانی میکند.
پرتو درمانی بهتر است یا شیمی درمانی
در رابطه با مقرون به صرفه بودن رادیوتراپی باید گفت این روش، هزینه کمتری نسبت به شیمی‌درمانی دارد، به‌طوری که هزینه رادیوتراپی در بیمارستان‌های دولتی ۷ تا ۸ میلیون تومان و در بیمارستان‌های خصوصی بین ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان است و در بیماری‌های مختلف می‌توان از آن استفاده کرد.
رادیوتراپی درمانی موضعی عوارض کمتری دارد.
با این روش درمانی، علاوه‌بر بهبود کیفیت زندگی بیماران، طول عمر آنها نیز بیشتر میشود.
عوارض پرتو درمانی پروستات
استفاده از پرتو درمانی برای معالجه سرطان پروستات، خطر ابتلا به سرطان دوم را افزایش می‌دهد.
به گزارش وب سایت کنسر کانکت، بهتر است پزشکان بیماران مبتلا به سرطان پروستات را نسبت به ابتلا به سرطان دوم در صورت پرتودرمانی آگاه کنند.
عوارض پرتو درمانی پروستات
بر طبق تحقیق تازه‌ای که به تازگی در بریتانیا منتشر شده، خطر ابتلا به سرطان ثانویه در بیماران مبتلا به سرطان پروستات که تحت پرتو درمانی قرار می‌گیرند، ۷۰ درصد بیشتر از بقیه افراد است.
پیشتر شواهد قوی علمی نشان داده بود که پرتودرمانی عامل ابتلا به سرطان ثانوی در میان بیماران مبتلا به لنفوم هوچکین (نوعی سرطان خون) بوده است.
اما نشان دادن رابطه سرطان ثانوی پس از پرتودرمانی سرطان پروستات آسان نیست.
چراکه مردان اغلب در سنین بالا به سرطان پروستات دچار می‌شوند و عمر آنها به بروز نشانه‌های سرطان دوم کفاف نمی‌دهد.
در این تحقیق تازه، دانشمندان آمریکایی و کانادایی، در مجموع نتایج ۲۱ پژوهش پزشکی را در کنار هم قرار دادند.
نتایج تحلیل این داده‌ها رابطه قوی بین اشعه‌درمانی برای درمان سرطان پروستات و ریسک ابتلا به سرطان ثانویه را طی ۱۰ سال پس از درمان نشان می‌دهد.
